Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Nysie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

24 stycznia 2025 r.

Sąd Rejonowy w Nysie, III Wydział Rodzinny i Nieletnich w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Katarzyna Sanocka

Protokolant: st. sekretarz sądowy Agnieszka Szafrańska

po rozpoznaniu na rozprawie 15 stycznia 2025 r. w N.

sprawy z powództwa M. K. (1)

przeciwko Ł. K.

o ustanowienie przez sąd rozdzielności majątkowej

I.  ustanawia rozdzielność majątkową między powódką M. K. (1) i pozwanym Ł. K., która powstała między nimi na skutek zawarcia małżeństwa w dniu 10 maja 2008 r. w M., zapisanego w akcie małżeństwa nr 59/2008, sporządzonego przez Kierownika Urzędu Stanu Cywilnego w P. - z dniem 12 lipca 2024 r.;

II.  oddala powództwo w dalszej części,

III.  zasądza od pozwanego Ł. K. na rzecz powódki M. K. (1) kwotę 937 zł (dziewięćset trzydzieści siedem złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu wraz z odsetkami w wysokości ustawowych odsetek za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

Sygn. akt III RC 304/24

UZASADNIENIE

M. K. (1) złożyła pozew przeciwko Ł. K. o ustanowienie rozdzielności majątkowej z dniem 7 grudnia 2023 r. (k. 3-6)

Ł. K. wniósł o oddalenie powództwa w całości. (k. 33-35)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Ł. K. i M. K. (2) w dniu 10 maja 2008 r. w M. zawarli związek małżeński, a M. K. (2) po zawarciu małżeństwa przyjęła nazwisko K.. W ich małżeństwie od początku istnieje ustrój wspólności majątkowej, nie zawierali dotychczas żadnych umów majątkowych.

Po zawarciu małżeństwa małżonkowie mieszkali w lokalu mieszkalnym w O., a następnie wybudowali dom za środki pochodzące z kredytu bankowego. Małżonkowie w przeważającej mierze żyli z dochodów uzyskiwanych przez pozwanego, który pokrywał większość kosztów utrzymania rodziny, opłacał rachunki i przekazywał powódce pieniądze, gdy tego potrzebowała. Roczne zeznania podatkowe w urzędzie skarbowym składali rozliczając się wspólnie. Strony posiadają zakupione w trakcie trwania związku małżeńskiego lokale mieszkalne w O. i we W., których są współwłaścicielami. Część środków na zakup lokalu w O. pochodziła ze sprzedaży mieszkania stanowiącego wyłączną własność pozwanego. Dom, w którym obecnie mieszka pozwany został wybudowany na działce stanowiącej jego własność. Na wybudowanie domu został zaciągnięty kredyt, który spłaca pozwany.

Między stronami przed Sądem Okręgowym w Opolu toczy się aktualnie postępowanie o rozwód. Początkowo uzgodnili kwestie miejsca zamieszkania małoletnich dzieci, władzy rodzicielskiej oraz wysokość alimentów, a następnie w wyniku konfliktu zmienili swoje stanowiska. Podejmowali także próby dokonania polubownego podziału majątku wspólnego, nie osiągnęli jednak w tym zakresie porozumienia. Strony nie posiadają żadnych oszczędności.

Strony nie mieszkają razem od lipca 2024 r. Wówczas powódka wyprowadziła się z dziećmi ze wspólnie zajmowanego domu. Pożycie fizyczne ustało między małżonkami w styczniu 2023 r. Jeszcze w trakcie wspólnego zamieszkiwania strony wzajemnie zgłaszały stosowanie przemocy przez współmałżonka i wobec każdego z nich toczą się w chwili obecnej procedury Niebieskiej Karty. Strony obecnie porozumiewają się wyłącznie w kwestiach związanych z małoletnimi dziećmi, ich wzajemne relacje są napięte.

Dowody: zeznania M. K. (1) e-protokół k. 118-121; zeznania Ł. K. e-protokół k. 118-121; kopia odpisu aktu małżeństwa k. 10; wydruk listy transakcji k. 37-62; kopia aktu oskarżenia k. 114-115;

Powódka z wykształcenia jest pedagogiem i pracuje w szkole. Strony miały w domu zatrudnioną osobę do pomocy przy sprzątaniu, która wcześniej pracowała jako opiekunka młodszego syna. Powódka dokładała się czasami do wynagrodzenia pomocy domowej. Powódka swoje wynagrodzenie za pracę przeznaczała na zakup ubrań dla siebie i dzieci, a dodatki za sprawowaną funkcję jako wicedyrektor szkoły przeznaczała na upiększanie ogrodu. Powódka posiada dom w M..

Powódka nie interesowała się sprawami spółki cywilnej, której wspólnikiem był pozwany. Czasem podpisywała jakieś dokumenty i umowy, jednak nie zagłębiała się w ich treść. Korzystała z samochodu, który stanowił majątek spółki, nie ponosiła kosztów ubezpieczenia pojazdu. Nie wiedziała, że pozwany wystąpił ze spółki i nie jest już jej wspólnikiem. Nie posiada informacji czym obecnie zajmuje się pozwany, ani jakie dochody osiąga.

Powódka wraz z dziećmi wyprowadziła się ze wspólnie zajmowanego domu w lipcu 2024 r., wówczas zabrała ze sobą cenne ruchomości takie jak thermomix, ekspres do kawy.

Dowody: zeznania M. K. (1) e-protokół k. 118-121; zeznania Ł. K. e-protokół k. 118-121; wydruk listy transakcji k. 37-62;

Pozwany obecnie posiada udziały w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością oraz prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą. Pozwany stale opłaca rachunki związane z utrzymaniem domu, w którym obecnie mieszka sam. Pobiera środki za wynajem lokalu mieszkalnego w O., za które pokrywa opłaty za lokal we W.. Mieszkanie we W. nie jest wynajmowane, ponieważ nie zostało wykończone.

W październiku/listopadzie 2023 r. wspólnicy spółki zażądali zwrotu użytkowanego przez powódkę samochodu oraz telefonu, stanowiących własność firmy. Pozwany od 07 grudnia 2023 r. nie jest już wspólnikiem spółki ojca i brata. Został z niej usunięty większością głosów. Wartość spółki wówczas wynosiła 3 mln zł. Pozwany posiada zadłużenie wobec spółki na 300 tys. zł, a odchodząc ze spółki otrzymał spłatę za swój udział w wysokości 60 tys. zł zgodnie z wysokością swojego udziału.

Dowody: zeznania M. K. (1) e-protokół k. 118-121; zeznania Ł. K. e-protokół k. 118-121; wydruk (...) k. 11-16; wydruk listy transakcji k. 37-62, 64, 67-69; polisa C. k. 63; umowa o kredyt k. 65; faktura k. 66, 70;

W dniu 12 lipca 2024 r. Sąd Rejonowy w Nysie wydał postanowienie w sprawie I Ns 393/24 w przedmiocie zabezpieczenia poprzez zobowiązanie Ł. K. do opuszczenia nieruchomości położonej w B. oraz zakazanie zbliżania się do nieruchomości i jej bezpośredniego otoczenia na odległość 100 metrów od budynku orz ogrodzenia do czasu prawomocnego zakończenia postępowania w sprawie.

Dowód: wydruk postanowienia SR w Nysie z 12 lipca 2024 r. w sprawie I Ns 393/24;

Sąd zważył, co następuje:

Ustalony powyżej stan faktyczny został oparty na całokształcie zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, w szczególności na powyżej powołanych dowodach z dokumentów. Materiał dowodowy obejmujący złożone do akt sprawy dokumenty należało uznać za wiarygodny i dający pełną możliwość czynienia na jego podstawie ustaleń faktycznych. Autentyczność dokumentów, z których przeprowadzono dowód, nie nasuwała zastrzeżeń. W ocenie Sądu stanowiły one wiarygodne źródło zawartych w nich informacji.

Ponadto podstawę ustaleń faktycznych w niniejszej sprawie stanowiły zeznania stron M. K. (1) i Ł. K.. Zeznania te w zakresie okoliczności dla sprawy istotnych Sąd uznał za wiarygodne, albowiem były one spójne i logiczne. Znalazły również potwierdzenie w pozostałym zgromadzonym w sprawie materiale dowodowym.

Na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 2 i 5 k.p.c. Sąd pominął wnioski dowodowe w zakresie dopuszczenia dowodu z zobowiązania M. K. (3) i J. K. do złożenia dokumentów dotyczących spółki (...) s.c. M., Ł. K. zgłoszonego w pozwie oraz przesłuchania w charakterze świadków M. K. (3) i J. K., zgłoszone w pozwie i odpowiedzi na pozew. W ocenie Sądu okoliczności, na które mieli zostać przesłuchani świadkowie oraz fakty, które miały został potwierdzone tymi dowodami z dokumentów spółki są nieistotne dla rozstrzygnięcia sprawy o ustanowienie rozdzielności majątkowej, a dotyczą faktów podlegających ustaleniu w sprawie o podział majątku wspólnego małżonków, uznać zatem należało, że dowody te zmierzały jedynie do przedłużenia postępowania.

Po dokonaniu wnikliwej analizy całego zgromadzonego materiału dowodowego w sprawie, Sąd doszedł do przekonania, że powództwo wytoczone przez M. K. (1) zasługuje na uwzględnienie co do zasady, jednakże nie co do daty wskazywanej przez powódkę jako miarodajną dla ustalenia rozdzielności majątkowej.

Zgodnie z treścią art. 52 § 1 k.r.o. z ważnych powodów każdy z małżonków może żądać ustanowienia przez Sąd rozdzielności majątkowej. Rozdzielność majątkowa powstaje z dniem oznaczonym w wyroku, który ją ustanawia, przy czym w wyjątkowych wypadkach Sąd może ustanowić rozdzielność majątkową z dniem wcześniejszym niż dzień wytoczenia powództwa, w szczególności, jeżeli małżonkowie żyli w rozłączeniu (art. 52 § 2 kro).

Pojęcie ważnych powodów w rozumieniu cytowanego przepisu stanowi klauzulę generalną. Sposób jego rozumienia kształtują zatem doktryna i judykatura, odwołując się do okoliczności konkretnej sprawy. Ustrój małżeńskiej wspólności majątkowej ma bowiem na celu wzmocnienie rodziny oraz zapewnienie jej ustabilizowanej bazy materialnej i najpełniej realizuje zasadę równych praw obojga małżonków w dziedzinie stosunków majątkowych, stanowiących materialną podstawę funkcjonowania rodziny.

Ważnym powodem uzasadniającymi ustanowienie rozdzielności majątkowej w rozumieniu powyższego przepisu może być stan separacji małżonków, ale pod warunkiem, że nie ma on charakteru przejściowego, lecz stanowi skutek trwałego rozkładu pożycia małżonków. Oznacza to, że nie każda postać (przejaw) separacji faktycznej małżonków jest ważnym powodem, ale tylko taka, która zarazem uniemożliwia im lub znacznie utrudnia współdziałanie w zarządzie ich majątkiem wspólnym, a także która w konkretnych okolicznościach faktycznych wywołuje stan pociągający za sobą naruszenie lub poważne zagrożenie interesu majątkowego jednego z małżonków i z reguły także dobra rodziny. Sytuacja taka stwarza bowiem z reguły zagrożenie interesów majątkowych jednego lub nawet obojga małżonków (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 maja 2003 r., II CKN 78/01, Legalis nr 61220, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 stycznia 2000 r., II CKN 1070/98, Prok. i Pr. 2000, Nr 4, poz. 30, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 maja 1997 r., III CKN 51/97, OSN 1997, Nr 12, poz. 194, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 czerwca 2000 r., III CK 126/03).

Regułą jest, że wspólność ustaje z datą orzekania, natomiast nadanie orzeczeniu skutku wstecznego powinno mieć miejsce wyjątkowo, po rozważeniu zarówno interesów rodziny i obojga małżonków, jak i interesów wierzycieli każdego z nich (por. wyroki SN z dnia 3 lutego 1995 r., II CRN 162/94, OSNC Nr 6, poz. 100 oraz z dnia 17 stycznia 1997 r., II CKU 31/96, Prok. i Prawo Nr 6, poz. 29). Orzeczeniu o ustanowieniu rozdzielności majątkowej skutek wsteczny powinien być nadawany w sytuacjach rzadkich i wyjątkowych. Wspólność majątkowa jest przypisaną małżeństwu jego cechą ustrojową. Stąd też orzeczenie jej zniesienia może nastąpić tylko w okolicznościach wyjątkowych, a w żadnym wypadku nie wcześniej niż w dniu, w którym aktualnie staje się ustalenie istnienia ważnych powodów w rozumieniu art. 52 § 1 k.r.o. Ocena tych okoliczności przez Sąd zależy każdorazowo od konkretnych okoliczności faktycznych, gdyż musi mieć charakter zindywidualizowany. W zasadzie jest to dopuszczalne wtedy, gdy z powodu separacji faktycznej małżonków nie było możliwe ich współdziałanie w zarządzie majątkiem wspólnym.

Ciężar wykazania ważnych powodów uzasadniających sądowe ustanowienie rozdzielności majątkowej małżeńskiej, spoczywa na stronie powodowej, zgodnie z treścią art. 6 k.c.

Postępowanie dowodowe w przedmiotowej sprawie wykazało, że separacja faktyczna małżonków nastąpiła w lipcu 2024 r. Od tego czasu strony zamieszkują oddzielnie, nie prowadzą wspólnego gospodarstwa domowego, nie posiadają dostępu do rachunków bankowych współmałżonka. Nie dysponują wiedzą o dochodach drugiej strony. Nadto, wzajemne relacje między stronami są mocno napięte, a konflikt między nimi eskaluje. Strony wzajemnie zgłosiły stosowanie wobec siebie przemocy przez współmałżonka, co skutkowało wszczęciem procedur Niebieskiej Karty, toczą się także postępowania karne. Dodatkowo w toku jest sprawa rozwodowa. Małżonkowie porozumiewają się jedynie w sprawach dotyczycących wspólnych dzieci, a poza tym pozostają w nasilonym konflikcie i nie są w stanie współdziałać w zarządzaniu wspólnym majątkiem, brak w tym zakresie należytej współpracy. Nie istnieje między nimi porozumienie nawet w kwestii składników wchodzących w skład majątku dorobkowego. Zauważyć również należy, że po wyprowadzce od pozwanego, powódka utraciła kontrolę nad wspólnym majątkiem, m.in. nad lokalami mieszkalnymi we W. i w O., do których dostęp posiada obecnie wyłącznie pozwany. Dochód z najmu lokalu w O. czerpie pozwany i nie dzieli się zyskiem z powódką.

Pozostaje poza sporem, że istniejący między stronami konflikt, w tym również napięcia okołorozwodowe, skutecznie uniemożliwiają współdziałanie w zarządzie majątkiem wspólnym. Ponadto wspólność majątkowa małżeńska przestała służyć dobru rodziny stron i realizacji celów małżeństwa, które choć formalnie nadal trwa, to małżonkowie pozostają w faktycznej separacji, nie porozumiewają się ze sobą, nie informują wzajemnie o swojej sytuacji finansowej, istotnych życiowych sprawach i osiąganych dochodach.

Wobec powyższego Sąd ustalił, że istnieje ważny powód uzasadniający ustanowienie rozdzielności majątkowej małżeńskiej. Jednakże ustanowienie przez sąd rozdzielności majątkowej między małżonkami, którzy pozostawali we wspólności ustawowej lub umownej, z dniem wcześniejszym niż dzień wytoczenia powództwa, jest dopuszczalne w zasadzie tylko wtedy, gdy z powodu życia w rozłączeniu niemożliwe było już w tym dniu współdziałanie w zarządzie majątkiem wspólnym. Dodatkowo sama okoliczność istnienia między małżonkami separacji faktycznej nie przesądza o zasadności ustanowienia rozdzielności majątkowej, przy czym nie każda postać separacji faktycznej może stanowić ważny powód ustanowienia rozdzielności majątkowej.

Postępowanie dowodowe w niniejszej sprawie nie wykazało, aby orzeczenie rozdzielności majątkowej miałoby się odbyć z pokrzywdzeniem dla którejkolwiek ze stron. Natomiast ustanowienie rozdzielności umożliwi stronom dokonanie podziału majątku wspólnego, albowiem w ocenie Sądu dalsze trwanie stron we wspólności majątkowej nasila nieporozumienia w kwestii majątku wspólnego.

Mając na uwadze powyższe, Sąd uwzględnił powództwo, jednakże nie w zakresie dotyczącym daty, i ustanowił rozdzielność majątkową z dniem 12 lipca 2024 r. Data ustanowienia rozdzielności majątkowej jest powiązana z wydaniem postanowienia o nakazaniu Ł. K. opuszczenia wspólnie zajmowanej nieruchomości przez Sąd (choć ostatecznie to powódka wraz z dziećmi opuściła dom). Wówczas strony zaprzestały wspólnie zarządzać majątkiem i prowadzić wspólne gospodarstwo domowe. Pozwany przekazywał jedynie powódce otrzymywane świadczenie wychowawcze tzw. 800+ i alimenty na dzieci. Małżonkowie przestali się komunikować w sprawach majątkowych, a ograniczali się jedynie do rozmów o dzieciach. Natomiast w dacie 07 grudnia 2023 r., z którą powódka domagała się ustanowienia rozdzielności majątkowej, małżonkowie nadal zamieszkiwali wspólnie, prowadzili wspólne gospodarstwo domowe (choć już wówczas ich relacje pozostawały napięte), a pozwany pokrywał koszty utrzymania nieruchomości i przekazywał powódce pieniądze.

O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 1 ¹ k.p.c. i wobec uwzględnienia powództwa w przeważającej mierze zasądził od pozwanego jako strony przegrywającej proces na rzecz powódki kwotę 720 zł tytułem zastępstwa prawnego na podstawie § 4 ust 1 pkt 7 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie, kwotę 200 zł tytułem poniesionej opłaty sądowej od pozwu oraz kwotę 17 zł tytułem uiszczonej przez powódkę opłaty skarbowej od pełnomocnictwa, tj. łącznie kwotę 937 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.