Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Nysie

POSTANOWIENIE

1 kwietnia 2025 r.

Sąd Rejonowy w Nysie I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: Sędzia Sądu Rejonowego Remigiusz Drzewiecki

Protokolant:sekretarz sądowy Patrycja Szatanik

po rozpoznaniu 13 marca 2025 r. na rozprawie w N.

sprawy z wniosku D. K. (1)

z udziałem S. K. (1)

o podział majątku wspólnego

postanawia:

1.  dokonać podziału majątku wspólnego wnioskodawczyni D. K. (1) i uczestnika S. K. (1) po ustaniu wspólności majątkowej małżeńskiej wskutek rozwodu stron na mocy prawomocnego wyroku Sądu Okręgowego w Opolu I Wydział Cywilny z 13 listopada 2014 r. sygn. I RC 341/14 w ten sposób, że:

a) nieruchomość położoną w N., ul. (...), gmina N., powiat (...), województwo (...), stanowiącą lokal mieszkalny, składający się z 2 pokoi, kuchni, łazienki z ubikacją i przedpokoju o łącznej powierzchni wraz z pomieszczeniami przynależnymi 65,0500 m ², dla której w Sądzie Rejonowym w Nysie prowadzona jest księga wieczysta (...), wraz ze związanym z własnością tego lokalu udziałem w 12/100 w nieruchomości wspólnej, dla której prowadzona jest księga wieczysta (...) o łącznej wartości 301 923 zł (trzysta jeden tysięcy dziewięćset dwadzieścia trzy złote) przyznać na wyłączną własność uczestnika S. K. (1),

b) nakłady i nasadzenia (altana ogrodowa, 1 grusza w wieku 50 lat, 1 czereśnia w wieku 50 lat, 1 jabłoń w wieku 50 lat, 1 wiśnia w wieku 17 lat, 2 porzeczki czarne w wieku 30 lat, 2 porzeczki czerwone w wieku 30 lat, 1 agrest w wieku 30 lat) o wartości 5000 zł (pięć tysięcy złotych), na działce ogrodowej nr (...) o powierzchni 320 m ² położonej na obszarze Rodzinnych O. Działkowych (...) przy ul. (...) w N. objętej umową dzierżawy działkowej między ROD (...), a uczestnikiem S. K. (1), przyznać wyłącznie na rzecz uczestnika S. K. (1);

2.  ustalić, iż udziały stron w majątku wspólnym są równe,

3.  wartość majątku wspólnego stron ustalić na 306 923 zł (trzysta sześć tysięcy dziewięćset dwadzieścia trzy złote);

4.  zasądzić od wnioskodawczyni D. K. (1) na rzecz uczestnika S. K. (1) 1650 zł (tysiąc sześćset pięćdziesiąt złotych) tytułem zwrotu nakładów z majątku osobistego uczestnika na majątek wspólny, płatne w terminie 6 miesięcy od uprawomocnienia się niniejszego postanowienia, z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w razie uchybienia terminowi płatności;

5.  zasądzić od uczestnika S. K. (1) na rzecz wnioskodawczyni D. K. (1) 153 461,50 zł (sto pięćdziesiąt trzy tysiące czterysta sześćdziesiąt jeden złotych pięćdziesiąt groszy) tytułem spłaty udziału wnioskodawczyni w majątku wspólnym płatne w 2 ratach: pierwsza rata w wysokości 76 730,75 zł (siedemdziesiąt sześć tysięcy siedemset trzydzieści złotych siedemdziesiąt pięć groszy) płatna w terminie 6 miesięcy od uprawomocnienia się niniejszego postanowienia, druga rata w wysokości 76 730,75 zł (siedemdziesiąt sześć tysięcy siedemset trzydzieści złotych siedemdziesiąt pięć groszy) płatna w terminie 12 miesięcy od uprawomocnienia się niniejszego postanowienia, nadto każda rata z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w razie uchybienia terminowi płatności którejkolwiek z nich;

6.  nakazać ściągnąć na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w Nysie od wnioskodawczyni D. K. (1) 2126,42 zł (dwa tysiące sto dwadzieścia sześć złotych czterdzieści dwa grosze) tytułem części poniesionych przez Skarb Państwa kosztów postępowania;

7.  nakazać ściągnąć na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w Nysie od uczestnika S. K. (1) 126,42 zł (sto dwadzieścia sześć złotych czterdzieści dwa grosze) tytułem części poniesionych przez Skarb Państwa kosztów postępowania;

8.  oddalić wniosek wnioskodawczyni o zabezpieczenie spłaty poprzez ustanowienie hipoteki na nieruchomości objętej księgą wieczystą (...);

9.  oddalić wniosek uczestnika o zasądzenie kosztów postępowania od wnioskodawczyni.

UZASADNIENIE

We wniosku złożonym do Sądu Rejonowego w Nysie 14 czerwca 2023 roku, wnioskodawczyni D. K. (1) reprezentowana przez radcę prawnego, wniosła o dokonanie podziału majątku wspólnego jej i uczestnika postępowania S. K. (1), składającego się z:

a)  lokalu stanowiącego odrębną nieruchomość, położonego w N. przy ul. (...), dla którego Sąd Rejonowy w Nysie prowadzi księgę wieczystą (...) o wartości 350 000 zł – poprzez przyznanie na własność uczestnikowi,

b)  uprawnienia do użytkowania działki ogrodowej nr (...) o powierzchni 320m ², położonej na terenie Rodzinnego O. Działkowego (...) w N. przy ul. (...) o wartości 15 000 zł – poprzez przyznanie na własność uczestnikowi,

c)  ruchomości znajdujących się w mieszkaniu przy ul. (...) w postaci mebli, sprzętów, urządzeń, książek, obrazów, albumów o wartości 5000 zł – poprzez przyznanie na własność wnioskodawczyni.

D. K. (1) wniosła o zasądzenie od uczestnika na jej rzecz dopłaty w wysokości 182 500 zł, płatnej w terminie trzech miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia, wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w przypadku zwłoki w zapłacie, a ponadto o orzeczenie na jej rzecz zabezpieczenia dopłaty, poprzez ustanowienie hipoteki przymusowej do kwoty 182 500 zł w dziale IV księgi wieczystej (...), prowadzonej przez Sąd Rejonowy w Nysie dla lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w N. przy ul. (...).

W uzasadnieniu wniosku D. K. (1) podała, że wyrokiem Sądu Okręgowego w Opolu z 13 listopada 2014 roku, rozwiązano poprzez rozwód zawarte 4 lutego 1995 roku małżeństwo stron, w którym obowiązywał ustrój wspólności majątkowej, a w skład majątku wchodziły powyższe składniki, które pozostały w posiadaniu uczestnika zamieszkującego nadal w nieruchomości. Ponadto D. K. (1) wskazała, że podczas prób przedsądowego porozumienia się, uczestnik zaproponował jej nierówne udziału w majątku wspólnym, w stosunku 1/4 na jej rzecz, a 3/4 na rzecz uczestnika, co dla niej jest nie do zaakceptowania, gdyż to ona przyczyniła się do powstania majątku, bowiem w chwili zawarcia związku małżeńskiego wyłącznie ona dysponowała prawem do lokalu przy ul. (...), który w trakcie trwania małżeństwa został zamieniony na lokal przy ul. (...), a w 2005 roku wykupiony od Gminy. Później wspólnie nabyli prawo do działki ogrodowej, na której posadowiono murowaną altanę i dokonano nasadzeń. Podano też, że wnioskodawczyni jest zainteresowana posiadaniem kwietnika, obrazu „koni w galopie”, wspólnego księgozbioru, urządzeń kuchennych oraz pamiątek rodzinnych, a uczestnik zabrania jej wstępu do mieszkania.

W odpowiedzi na wniosek z 18 sierpnia 2023 roku (k. 27-34) uczestnik S. K. (1) reprezentowany przez radcę prawnego, wniósł o oddalenie wniosku o udzielenie zabezpieczenia dopłaty poprzez ustanowienie hipoteki przymusowej, oddalenie żądania w zakresie podziału składników w pkt b i c, ustalenie, że w skład majątku wspólnego wchodzi nieruchomość położona w N. przy ul. (...), dla której Sąd Rejonowy w Nysie prowadzi księgę wieczystą (...) o wartości 200 000 zł, a nadto o ustalenie nierównych udziałów małżonków w majątku wspólnym w ten sposób, aby udział S. K. (1) wynosił 3/4, a D. K. (1) 1/4. Tym samym, żądaniem uczestnika było dokonanie podziału majątku w taki sposób, aby przedmiotową nieruchomość przyznać na jego własność, z obowiązkiem spłaty D. K. (1) w wysokości 50 000 zł. Nadto, S. K. (1) wniósł o zasądzenie od D. K. (1) na swoją rzecz kosztów postępowania według norm przepisanych, wraz z odsetkami ustawowym za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

W uzasadnieniu odpowiedzi na wniosek S. K. (1) podał, że co do zasady nie sprzeciwia się wnioskowi, jednak ma odmienne stanowisko w zakresie składu i wartości majątku. W jego ocenie wartość nieruchomości nie przekracza 200 000 zł, a on sam od lat czynił na lokal nakłady w postaci opłat związanych z jego utrzymaniem, które powinny podlegać rozliczeniu. Ponadto, zakwestionował zasadność zaliczenia w skład majątku wspólnego prawa użytkowania działki ogrodowej oraz określenie wartości tego użytkowania na 15 000 zł, wskazując, że uczestnik samodzielnie uzyskał przydział użytkowania działki, który zgodnie z art. 254 k.c. jest prawem niezbywalnym i na mocy art. 33 pkt 3 k.r.io. stanowi jego majątek osobisty. W zakresie ruchomości, uczestnik zaprzeczył aby w skład majątku wspólnego wchodziły takie, których łączna wartość wynosi 5000 zł, gdyż te wskazane przez wnioskodawczynię mają wartość jedynie sentymentalną, a szczególnie z uwagi na upływ czasu zostały zużyte lub w inny sposób utracone. Uzasadniając wniosek o ustalenie nierównych udziałów, S. K. (1) powołał się na art. 43 § 2 k.r.io. oraz okoliczność rozwodu z winy wnioskodawczyni, porzucenia przez nią rodziny, nie interesowania się rodziną i niewielki stopień przyczynienia się do powstania majątku wspólnego. W zakresie wniosku o udzielenie zabezpieczenia dopłaty na rzecz wnioskodawczyni poprzez ustanowienie hipoteki przymusowej, według uczestnika nie uprawdopodobniono interesu prawnego w takim zabezpieczeniu, bowiem nie wykazano aby uczestnik podejmował jakieś kroki w celu sprzedaży mieszkania, stale w nim zamieszkuje i chce przejąć je na wyłączną własność, a zatem liczy się z koniecznością ewentualnej spłaty D. K. (1).

W piśmie wnioskodawczyni z 3 października 2023 roku (k. 39-41), odniosła się ona do twierdzeń uczestnika, zarzucając niewykazanie wskazywanych wartości składników majątku i podała, że żądanie ustalenia nierównych udziałów nie znajduje uzasadnienia. D. K. (1) w szczególności zaprzeczyła aby: porzuciła rodzinę, nie interesowała się nią przez wiele lat i nie przyczyniła się do powstania majątku wspólnego. Nadto podała, że prawo do działki ogrodowej zostało nabyte przez małżonków wspólnie, a następnie oboje na tej działce pracowali, a z poczynionych na niej nakładów uczestnik wciąż korzysta.

Na rozprawie 13 marca 2025 roku (k. 179) strony zgodnie ustaliły, że wartość nakładów na ogrodzie działkowym wynosi 5000 zł. Ponadto strony ustaliły, że wobec rozliczeń ruchomości pozasądowo, w skład majątku wspólnego, który zostać ma podzielony, wchodzi jedynie nieruchomość położona w N. przy ul. (...) oraz nakłady i nasadzenia na działce ogrodowej. W zakresie dokonania podziału, w tym nierównych udziałów, strony pozostały przy swoich dotychczasowych stanowiskach.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

S. K. (1) i D. K. (1) 4 lutego 1995 roku zawarli związek małżeński, w którym obowiązywał ustrój ustawowej wspólności majątkowej. Jeszcze przed zawarciem związku małżeńskiego D. K. (1) posiadała mieszkanie komunalne w N. przy ul. (...) i tam strony zamieszkały po ślubie, przy czym mieszkała z nimi jeszcze córka D. K. (1) z poprzedniego związku. Przed urodzinami wspólnego syna S., w 1996 roku strony znalazły mieszkanie komunalne przy ul. (...), a przydział tego lokalu nastąpił na oboje małżonków.

dowód: wydruk z bazy PESEL_SAD Stanisława K. i D. K. (1) k. 15-18v., przesłuchanie wnioskodawczyni D. K. (1) z 23 listopada 2023 roku k. 85v.-87, przesłuchanie uczestnika S. K. (1) z 1 lutego 2024 roku k. 106-108.

Na podstawie umowy sprzedaży lokalu mieszkalnego zawartej w formie aktu notarialnego 19 maja 2005 roku przed notariuszem W. R. rep. A 1400/2005, S. K. (1) i D. K. (1) nabyli w ramach ustawowej wspólności majątkowej lokal mieszkalny nr (...), położony w N. przy ul. (...), składający się z: dwóch pokoi, kuchni, łazienki z ubikacją i przedpokoju, o łącznej powierzchni 65,05m ², dla którego to lokalu Sąd Rejonowy w Nysie prowadzi księgę wieczystą (...).

Środki na wykup powyższego mieszkania pochodziły z oszczędności małżonków. Mieszkanie zostało wykupione od Gminy N. za 5 % wartości nieruchomości.

dowód: wydruk księgi wieczystej (...) k. 8-9v., przesłuchanie wnioskodawczyni D. K. (1) z 23 listopada 2023 roku k. 85v.-87, przesłuchanie uczestnika S. K. (1) z 1 lutego 2024 roku k. 106-108.

W trakcie trwania wspólności ustawowej strony uzyskały prawo do ogrodu działkowego nr 82 na terenie Rodzinnego O. Działkowego (...) w N. przy ul. (...). D. K. (1), w czasie kiedy S. K. (1) pracował w Czechach, zajmowała się pielęgnacją tego ogrodu. Na działce po poprzednich właścicielach zostało sporo nasadzeń, dlatego część musiała zostać usunięta. W murowanej altance S. K. (1) zrobił toaletę. Wstawiono tam dwuosobową sofę.

dowód: pismo (...) Związku (...) z 7 listopada 2022 roku k. 42, przesłuchanie wnioskodawczyni D. K. (1) z 23 listopada 2023 roku k. 85v.-87, przesłuchanie uczestnika S. K. (1) z 1 lutego 2024 roku k. 106-108.

D. K. (1) pracowała jako laborantka. Kiedy została zwolniona z przychodni na Mariackiej, w ramach zwolnienia grupowego w 1999 roku, poszła na studia stacjonarne na kierunku finanse i zarządzenie. Podczas studiów otrzymywała stypendium socjalne, ale to S. K. (1) utrzymywał rodzinę. S. K. (1) zarobkował w Czechach, ale w takim systemie, że przyjeżdżał na weekendy. D. K. (1) otrzymywała dodatkowo świadczenie alimentacyjne na rzecz córki z poprzedniego związku.

Małżonkowie K. wspólnie podjęli decyzję o podjęciu przez D. K. (1) działalności związanej z bezpośrednią sprzedażą środków czystości. Działalność ta jednak nie przynosiła dostatecznych zysków, wobec czego powstało zadłużenie.

W związku z problemami finansowymi, D. K. (1) w 2006 roku wyjechała do S. w celach zarobkowych. Jej córka zorganizowała jej pracę, przy sprzątaniu hotelu w sezonie letnim. Właściciel jednak zaproponował jej przedłużenie umowy na kolejne miesiące.

Po wyjeździe D. K. (1), S. K. (1) opłacał mieszkanie na Mariackiej 34/4. Ponadto na podłogach położono panele, na bieżąco malowano mieszkanie oraz wyremontowano łazienkę.

Początkowo w pomocy w opiece nad małoletnim synem stron S. pomagała matka D. K. (1). Później w pomoc nad małoletnim zaangażowały się siostry S., w tym K. Ż.. Na początku, D. K. (1) przyjeżdżała do Polski kilka razy do roku. S. K. (2) trzy razy odwiedził matkę w S.. Raz poleciał z siostrzeńcem matki – P. D.. Wyjazd finansowany był przez D. K. (1). W późniejszym okresie D. K. (1) spędziła z S. wczasy na Wyspach K. i w Tunezji.

D. K. (1) nieregularnie wysyłała S. K. (1) pieniądze na utrzymanie syna. Przez ponad rok wysyłała pieniądze w granicach 600 zł, a w późniejszym okresie zaprzestała wysyłania pieniędzy.

Szwagier S. K. (1) wraz z żoną sporadycznie pożyczali S. K. (1) środki pieniężne rzędu 200-300 zł, kiedy brakowało mu do kolejnej wypłaty.

Podczas pobytu w S. u D. K. (1) rozpoczął się problem alkoholowy, jednakże nie podjęła ona leczenia.

dowód: zeznania świadka S. K. (2) z 16 listopada 2023 roku k. 80v.-81v., zeznania świadka W. Ż. z 16 listopada 2023 roku k. 81v.-82, zeznania świadka B. S. z 16 listopada 2023 roku k. 82-82v., zeznania świadka K. Ż. z 1 lutego 2024 roku k. 104-106, przesłuchanie wnioskodawczyni D. K. (1) z 23 listopada 2023 roku k. 85v.-87, przesłuchanie uczestnika S. K. (1) z 1 lutego 2024 roku k. 106-108.

W 2009 roku S. K. (1) po raz pierwszy złożył pozew rozwodowy. D. K. (1) przyjechała wówczas na rozprawę, jednakże ze względu na syna, S. K. (1) wycofał powództwo. Po tej rozprawie, przez dalsze dwa lata D. K. (1) znowu zaczęła regularnie przesyłać S. K. (1) środki na utrzymanie syna. Były to kwoty rzędu 500 zł, czasem 300 zł. Następnie ponownie zaprzestała partycypowania w utrzymaniu S. K. (2).

dowód: przesłuchanie uczestnika S. K. (1) z 1 lutego 2024 roku k. 106-108.

Wyrokiem wydanym przez Sąd Okręgowy w Opolu 13 listopada 2014 roku w sprawie z powództwa S. K. (1) przeciwko D. K. (2) o rozwód, sygn. akt I RC 341/14, rozwiązano przez rozwód związek małżeński S. K. (1) i D. K. (1), z winy pozwanej. W wyroku tym zasądzono także od D. K. (1) na rzecz małoletniego syna S. K. (2) alimenty w kwocie po 600 zł miesięcznie. Orzeczenie uprawomocniło się 5 grudnia 2014 roku.

dowód: wyrok Sądu Okręgowego w Opolu z 13 listopada 2014 roku sygn. akt I RC 341/14 k. 7-7v.

W 2014 roku u D. K. (1) zdiagnozowano cieśnię nadgarstka i zapalenie ścięgien. Z tego powodu w 2015 roku zrezygnowała z pracy i przebywała na zasiłku, a następnie otrzymywała w S. rentę inwalidzką. Korzystała wtedy z pomocy opiekunek, które pomagały w sprzątaniu mieszkania, zakupach i jedzeniu.

dowód: przesłuchanie wnioskodawczyni D. K. (1) z 23 listopada 2023 roku k. 85v.-87.

Do 2013 roku opłata za dzierżawę działki (...) w ROD (...) była regularnie uiszczana. W latach 2014-2016, działka była opuszczona, nie były wykonywane na niej żadne prace oraz nie uiszczano opłat.

S. K. (1) 1 lipca 2017 roku złożył do ROD (...) pismo informujące, że w 2014 roku ustał jego związek małżeński, a D. K. (1) wyjechała na stałe za granicę. Jednocześnie zwrócił się z prośbą o pozostawienie mu działki.

Uchwałą Zarządu ROD (...) nr (...) z 10 sierpnia 2017 roku ustanowiono S. K. (1) prawo do działki nr (...) o powierzchni 320 m ². Na jej podstawie S. K. (1) zawarł umowę na czas nieokreślony i od tamtej pory opłaty ogrodowe uiszczane są regularnie, w tym uregulował on zaległości za lata 2014-2017.

dowód: pismo S. K. (1) z 1 lipca 2017 roku k. 42v., pismo (...) Związku (...) z 7 listopada 2022 roku k. 42, przesłuchanie uczestnika S. K. (1) z 1 lutego 2024 roku k. 106-108.

W związku ze śmiercią I. G. – matki D. K. (1), 10 listopada 2015 roku wyraziła ona zgodę na wypłatę pieniędzy z ubezpieczenia na konto jej syna S. K. (2).

dowód: oświadczenie D. K. (1) z 10 listopada 2015 roku k. 45, zeznania świadka S. K. (2) z 16 listopada 2023 roku k. 80v.-81v.

Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Nysie A. U. 9 sierpnia 2016 roku wydał zaświadczenie o bezskuteczności egzekucji świadczeń alimentacyjnych od D. K. (1), przyznanych na rzecz S. K. (2) wyrokiem Sądu Okręgowego w Opolu z 13 listopada 2014 roku, sygn. akt I RC 341/14, w wysokości 600 zł miesięcznie. W dniu wystawienia zaświadczenia, kwota zobowiązań dłużnika alimentacyjnego wynosiła 8400 zł.

Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Nysie A. U. w sprawie egzekucyjnej z wniosku wierzyciela S. K. (2) i Burmistrza N. – (...) w N. przeciwko D. K. (1) sygn. KMP 41/16 wydał 18 października 2016 roku postanowienie, zgodnie z którym na podstawie art. 825 k.p.c. umorzył postępowanie egzekucyjne w zakresie roszczeń wierzyciela S. K. (2). Jednocześnie komornik postanowił kontynuować postępowanie w zakresie roszczeń Burmistrza N. – (...) N. D. Świadczeń Rodzinnych i Alimentacyjnych. W uzasadnieniu podano, że 17 października 2016 roku S. K. (2) złożył w kancelarii wniosek o umorzenie w całości postępowania na jego rzecz.

dowód: zaświadczenie o bezskuteczności egzekucji świadczeń alimentacyjnych k. 78, postanowienie Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Nysie A. U. z 18 października 2016 roku k. 43.

D. K. (1) 7 lipca 2021 roku dokonała na rzecz syna S. K. (2) przelewu środków w wysokości 1140,25 £, jednakże dwa dni później na jej rachunku odnotowano zwrot ich równowartości ( (...),59 £).

S. K. (1) zakupił S. K. (2) samochód za około 10 000 zł. Ponadto, wspomagał syna finansowo kiedy był na studiach, a kiedy był młodszy, finansował też jego wakacje.

dowód : potwierdzenie operacji bankowych k. 46-46v., zeznania świadka K. Ż. z 1 lutego 2024 roku k. 104-106.

W listopadzie 2022 roku D. K. (1) za pośrednictwem radcy prawnego, zwróciła się do pełnomocnika S. K. (1) z wolą ugodowego załatwienia sprawy podziału majątku wskazując przy tym, że chciałaby odzyskać mające dla niej wartość sentymentalną: dwa otwieracze do konserw i słoików, kwietnik „słup do kwiatków”, zdjęcia rodzinne z rodzicami i dziećmi, ewentualnie książki i ubrania. Nadto, 3 marca 2023 roku zwróciła się z propozycją spotkania celem ustalenia składników majątku wspólnego. W odpowiedzi datowanej na 22 marca 2023 roku, pełnomocnik S. K. (1) wskazał, że z uwagi na istnienie ważnych powodów i stopień przyczynienia się do powstania majątku wspólnego, wolą jego mandanta jest ustalenie nierównych udziałów w majątku wspólnym, w stosunku 1/4 do 3/4 na rzecz S. K. (1).

Kiedy w listopadzie 2023 roku D. K. (1) przyjechała do Polski, zatrzymała się w odpłatnych miejscach noclegowych.

dowód: mail z 29 listopada 2022 roku k. 11, pismo z 3 marca 2023 roku k. 12, pismo z 22 marca 2023 roku k. 13, paragony fiskalne k. 70v.

W 2023 roku S. K. (1) wymienił stolarkę okienną w mieszkaniu przy ul. (...), za którą poniósł koszt 3300 zł.

dowód: umowa zamówienie z 5 maja 2023 roku k.101-102, faktura nr (...) k. 103.

S. K. (2) przekazał matce otwieracz do konserw, który posiadała jeszcze po swoim ojcu. Ponadto syn przekazał jej maszynę do szycia oraz umożliwił odbiór roweru.

dowód: przesłuchanie D. K. (1) z 23 listopada 2023 roku k. 85v.-87.

Wartość rynkowa nieruchomości lokalowej - lokalu mieszkalnego nr (...), położonego w N. przy ul. (...) wraz ze związanym z jego własnością udziałem w nieruchomości, (przy czym w dacie ustania wspólności ustawowej małżeńskiej było to prawo użytkowania wieczystego gruntu obejmującego działkę nr (...) arkusz mapy 32 o obszarze 0,0202 ha oraz części budynku i urządzenia, które nie służą wyłącznie do użytku właścicieli lokali) – z uwzględnieniem stanu lokalu na 5 grudnia 2014 roku wynosi: 301 923 zł.

Wartość udziału wynoszącego 1/2 części we własności tegoż lokalu wynosi: 150 961,50 zł.

Wartość nakładów poniesionych przez S. K. (1) po ustaniu wspólności ustawowej na nieruchomość wspólną wynosi: 3300 zł. Wymiana dwóch okien, nie miała jednak istotnego wpływu na wartość całego lokalu.

Wartość naniesień i nasadzeń na działce ogrodowej nr (...) w ROD (...) wynosi 5000 zł. Na działce znajdują się następujące nasadzenia: grusza, czereśnia i jabłoń w wieku 50 lat, wiśnia w wieku 17 lat, dwie porzeczki czarne, dwie porzeczki czerwone, oraz dwa agresty w wieku 30 lat.

dowód: bezsporne, opinia biegłej sądowej M. P. z 12 września 2024 roku k. 116-171.

Sąd zważył co następuje:

Wniosek co do zasady zasługiwał na uwzględnienie.

Ustalając stan faktyczny, Sąd oparł się na dowodach dokumentarnych przedłożonych przez obie strony postępowania i na osobowych źródłach dowodowych, bowiem w sprawie przesłuchano wnioskodawczynię i uczestnika postępowania, których zeznania w przeważającej części znalazły odzwierciedlenie w zgromadzonym w sprawie materiale dowodowym. Sąd dopuścił także dowód z zeznań świadków: syna stron S. K. (2), szwagra uczestnika W. Ż., sióstr uczestnika: B. S. i K. Ż. oraz siostrzeńca D. P. D.. Zeznania wszystkich świadków jawiły się jako wiarygodne. Świadkowie potwierdzili okoliczności wyjazdu D. K. (1), samodzielnej opieki uczestnika nad wspólnym synem, pomocy w tej opiece teściowej oraz przede wszystkim potwierdzili składniki majątku wspólnego stron, w tym okoliczność posiadania jeszcze przed zawarciem związku małżeńskiego przez wnioskodawczynię lokalu w N. przy ul. (...). Świadkowie nie mieli jednak pełnej, jednoznacznej wiedzy co do źródła finansowania składników majątku.

Ponadto w sprawie, Sąd zasięgnął wiedzy specjalistycznej biegłej sądowej z zakresu szacowania nieruchomości M. P., która sporządziła opinię dotyczącą wyceny wartości nieruchomości położonej w N. przy ul. (...), jako głównego składnika wspólnego majątku. Biegła dokonała ponadto wyceny nasadzeń na ogrodzie działkowym nr 82. Opinia biegłej była rzetelna, spójna i sporządzona zgodnie z obowiązującymi przepisami, w szczególności w gospodarki nieruchomościami. Co istotne, strony ostatecznie nie zakwestionowały przedstawionych przez biegłą sądową kalkulacji.

Przechodząc do materialnoprawnego rozstrzygnięcia, w pierwszej kolejności wskazać należy, że zgodnie z brzmieniem przepisu art. 31 § 1 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (k.r.i o.), z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków. Stosownie do treści przepisu art. 567 § 3 k.p.c., do postępowania o podział majątku stosuje się odpowiednio przepisy o dziale spadku. Tak więc, stosując odpowiednio przepis art. 684 k.p.c., skład i wartość majątku wspólnego ustala sąd. W ślad za nadal aktualnym stanowiskiem Sądu Najwyższego wyrażonym w postanowieniu z 27 sierpnia 1979 roku w sprawie III CRN 137/79, podział majątku wspólnego obejmuje przedmioty majątkowe stanowiące składniki tegoż majątku w chwili ustania wspólności ustawowej oraz istniejące w chwili dokonywania podziału. Z kolei zgodnie z postanowieniem z 19 czerwca 2009 roku w sprawie V CSK 485/08, przy jego dokonywaniu, nie uwzględnia się tych wspólnych składników majątkowych, które w czasie trwania wspólności ustawowej lub po jej ustaniu zostały zużyte zgodnie z prawem, natomiast uwzględnia się, ale tylko w ramach rozliczeń, tj. rachunkowo, składniki majątkowe, które zostały bezprawnie zbyte, zniszczone zużyte lub roztrwonione przez jedno z małżonków. W tym wypadku, przy podziale majątku wspólnego ich wartość podlega zaliczeniu na poczet udziału przypadającego drugiemu małżonkowi. Przepis art. 43 § 1 k.r.io. wprowadza ustawowe domniemanie równości udziałów małżonków w majątku, który był objęty wspólnością ustawową, aczkolwiek jak stanowi § 2 tego artykułu - z ważnych powodów każdy z małżonków może żądać, ażeby ustalenie udziałów w majątku wspólnym nastąpiło z uwzględnieniem stopnia, w którym każdy z nich przyczynił się do powstania tego majątku.

Sąd w pierwszej kolejności wskazuje, że nie znalazł podstaw do uznania nierównych udziałów. Ustawodawca jako przesłankę ustalenia takowych, kładzie nacisk na przymiot „ważnych powodów”. Judykatura, w tym orzecznictwo Sądu Najwyższego, wielokrotnie podkreślała już, że odejście od zasady równości udziałów możliwe jest jedynie wtedy, gdy małżonek, przeciwko któremu skierowane jest żądanie, w sposób rażący i uporczywy nie przyczynia się do powstania bądź powiększenia majątku wspólnego stosownie do swoich sił i możliwości zarobkowych. Nie w każdym zatem przypadku istnienia różnicy w przyczynianiu się do powiększania majątku wspólnego przepis art. 43 § 2 k.r.io. powinien znaleźć zastosowanie (przykładowo postanowienie z 30.11.1972 r, w sprawie III CRN 235/72). Linia orzecznicza ugruntowała się w tym kierunku, że o istnieniu ważnych powodów nie przesądza obciążająca jedno z małżonków wina rozkładu pożycia małżeńskiego, stwierdzona w wyroku rozwodowym lub orzekającym separację, ani ustalenie w wyroku unieważniającym małżeństwo, że jedno z małżonków zawarło je w złej wierze. Przy ocenie istnienia „ważnych powodów” w rozumieniu art. 43 k.r.io. należy mieć na uwadze całokształt postępowania małżonków w czasie trwania wspólności majątkowej w zakresie wykonywania ciążących na nich obowiązków względem rodziny, którą przez swój związek założyli.

W realiach sprawy brak było podstaw, żeby odstąpić od zasady ogólnej równości udziałów małżonków w majątku wspólnym. Należy wskazać, że strony, szczególnie na początku związku razem dorabiały się majtku. Jak wykazano osobowymi źródłami dowodowymi, przed powstaniem wspólności majątkowej, wnioskodawczyni miała mieszkanie komunalne na ul. (...) w N., w którym rodzina zamieszkała po ślubie, a następnie kiedy rodzina miała się powiększyć, znaleziono mieszkanie przy ul. (...). Mieszkanie przy ul. (...), wykupiono za jedynie 5 procent wartości przed wyjazdem wnioskodawczyni do S.. Należy mieć też na uwadze, że wnioskodawczyni nie straciła pracy jako laborantka ze swojej winy, a w ramach zwolnienia grupowego. D. K. (1) nie pozostawała bierna po zwolnieniu z pracy. Postanowiła bowiem podnosić swoje kwalifikacje, poszła na nieodpłatne studia stacjonarne, gdzie otrzymywała niewielkie stypendium socjalne. Przez kilka lat po zawarciu związku kobieta jednak pracowała i nie ma tutaj większego znaczenia, że uczestnik zarabiał dwa razy więcej. Niemalże nigdy nie jest też tak, że małżonkowie, osiągają identyczne dochody. Nie zawierali żadnych małżeńskich umów majątkowych, a więc w pełni akceptowali różnice w zarobkowaniu. Sytuacja kobiet na rynku pracy też jest specyficzna, szczególnie wtedy, kiedy decydują się na urodzenie dziecka. Istotne jest też to, że D. K. (1) dążyła do poprawy sytuacji materialnej rodziny, bowiem strony wspólnie uzgodniły, że podejmie się ona własnej działalności gospodarczej, polegającej na bezpośredniej sprzedaży środków czystości. To, że działalność okazała się nierentowna z winy wnioskodawczyni nie zostało wykazane. W ocenie Sądu była to zwyczajnie nietrafiona inwestycja, która nie przyniosła oczekiwanych zysków, za co nie można jednoznacznie przypisać winy D. K. (1), a wręcz przeciwnie, Sąd ocenia to w aspekcie dążenia do poprawy sytuacji rodziny. Jak wynika z całokształtu materiału dowodowego, wyjazd D. K. (1) do S., spowodowany był sytuacją związaną z zadłużeniem po nierentownej działalności, a następnie pojawiła się okazja na dalsze zarobkowanie. Wyjazd ten, przynajmniej ten pierwszy, był znowu wspólną decyzją stron. Spójne w zeznaniach było także to, że początkowo wnioskodawczyni przesyłała środki na utrzymanie syna, a następnie ponowiła przesyłanie ich po pierwszej sprawie rozwodowej, z której jednak uczestnik się wycofał. Okoliczności na które powołuje się uczestnik, które dowodzić mają niewspółmiernego przyczyniania się do powstania majątku wspólnego, w tym problem z alkoholem D. K. (1), pojawiły się dopiero po jakimś czasie od jej wyjazdu. Natomiast składniki majątku wspólnego w postaci mieszkania i nakładów na ogrodzie działkowym zostały nabyte przed tym okresem, przed wyjazdem wnioskodawczyni do S.. Nie można wnioskodawczyni zarzucić przy tym trwonienia tego, czego dotychczas dorobiło się małżeństwo. Przyjąć zatem trzeba, że strony w równym stopniu przyczyniały się do powstania majątku wspólnego i brak jest podstaw do dokonania odstępstwa od reguły generalnej przewidzianej w art. 43 § 1 k.r. i o., zaś proporcje nierównych udziałów wskazywane przez uczestnika (3/4 do 1/4) jawią się jako rażąco wygórowane, stąd w punkcie 2 postanowienia ustalono, że udziały stron w majątku wspólnym są równe. Co zaś się tyczy składu tegoż majątku i sposobu jego podziału, to oba składniki, które w ramach wypracowanego wspólnie przez strony stanowiska, w postaci: nieruchomości położonej w N. przy ul. (...), dla której w Sądzie Rejonowym w Nysie prowadzona jest księga wieczysta (...), wraz ze związanym z własnością tego lokalu udziałem w 12/100 w nieruchomości wspólnej, dla której prowadzona jest księga wieczysta (...) o łącznej wartości 301 923 zł, zgodnie z niekwestionowaną opinią biegłego sądowego, jak i nakłady i nasadzenia na działce ogrodowej nr (...) położonej na obszarze Rodzinnych O. Działkowych (...) przy ul. (...) w N., dla których to strony wspólnie przyjęły wartość 5000 zł - przyznano na wyłączną własność uczestnika S. K. (1). Te dwa składniki, implikują łączną wartość majątku wspólnego D. K. (1) i S. K. (1) na 306 923 zł.

Jak zaakcentowano we wstępnej części rozważań, Sąd uznał, że udziały małżonków K. w majątku wspólnym są równe. Skoro wartość majątku określono na 306 923 zł, a oba składniki przyznano na wyłączną własność S. K. (1), to należna D. K. (1) spłata z tytułu jej udziału w majątku wspólnym wyniosła połowę tej kwoty – 153 461,50 zł. Sąd uznał za racjonalne rozłożenie tej spłaty na dwie równe raty, pierwsza płatna w terminie 6 miesięcy od uprawomocnia się orzeczenia, druga w terminie 12 miesięcy. Taki sposób i terminy spłat zapewnią uczestnikowi odpowiedni czas na zgromadzenie środków, choć już sam inicjując uprzednie postępowanie w przedmiocie podziału majątku wspólnego musiał liczyć się z ewentualną spłatą, a jednocześnie zapewni D. K. (1) przysporzenie w znacznych kwotach, w stosunkowo krótkim odstępie czasu od wydania orzeczenia kończącego w sprawie. Wnioskodawczyni została nadto zabezpieczona w ten sposób, że w przypadku popadnięcia w opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego przez uczestnika, na podstawie przepisu art. 481 § 1 k.c. może domagać się odsetek ustawowych za opóźnienie, choćby z tej przyczyny nie poniosła żadnej szkody.

Odnośnie rozstrzygnięcia w zakresie rozliczeń nakładów uczestnika z majątku osobistego na majątek wspólny, podstawę stanowi art. 45 k.r.io. W niniejszej sprawie potwierdzono stosownym potwierdzeniem płatności jak i opinią biegłej sądowej, że wartość nakładów poniesionych przez S. K. (1) na nieruchomość wspólną wynosi 3300 zł. To z kolei oznacza, że D. K. (1) winna zwrócić uczestnikowi stosownie do swojego udziału – połowę tej wartości. Zgodnie z przepisem art. 45 § 1 k.r.io., każdy z małżonków powinien zwrócić wydatki i nakłady poczynione z majątku wspólnego na jego majątek osobisty, z wyjątkiem wydatków i nakładów koniecznych na przedmioty majątkowe przynoszące dochód. Może on żądać zwrotu wydatków i nakładów, które poczynił ze swojego majątku osobistego na majątek wspólny. Nie można żądać zwrotu wydatków i nakładów zużytych w celu zaspokojenia potrzeb rodziny, chyba że zwiększyły wartość majątku w chwili ustania wspólności. Co do zasady nie można żądać zwrotu wydatków i nakładów zużytych w celu zaspokojenia potrzeb rodziny, ale wyjątkowo można żądać zwrotu takich nakładów, jeżeli zwiększyły wartość majątku w chwili ustania wspólności. Od czasu prawomocnego rozwiązania małżeństwa stron, uczestnik wymienił w mieszkaniu stolarkę okienną, która to wykazana w sprawie, podlegała rozliczeniu w ramach nakładów poniesionych z majątku osobistego S. K. (1) na wspólną nieruchomość stron.

Rozstrzygnięcie w przedmiocie ściągnięcia należności na rzecz Skarbu Państwa od stron postępowania, unormowane zostało w art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych - kosztami sądowymi, których strona nie miała obowiązku uiścić lub których nie miał obowiązku uiścić kurator albo prokurator, sąd w orzeczeniu kończącym sprawę w instancji obciąży przeciwnika, jeżeli istnieją do tego podstawy, przy odpowiednim zastosowaniu zasad obowiązujących przy zwrocie kosztów procesu. W niniejszej sprawie poniesiono koszty związane z przeprowadzeniem dowodu z opinii biegłej sądowej, za którą biegła zawnioskowała o wynagrodzenie w wysokości 4252,84 zł. W sprawie zaliczkę w wysokości 2000 zł na ten cel uiścił dotychczas jedynie S. K. (1), dlatego Skarb Państwa tymczasowo pokrył resztę tej kwoty, opiewającą na 2252,84 zł. W zakresie ostatniego punktu rozstrzygnięcia w sprawie Sąd zaznacza, że nie było podstaw do odstąpienia od ogólnej zasady ponoszenia kosztów postępowania w nieprocesie. Art. 520 § 1 k.p.c. stanowi, że każdy uczestnik ponosi koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie. To natomiast oznacza, że należna dopłata na rzecz Skarbu Państwa z tytułu kosztów przeprowadzenia dowodu z opinii biegłego sądowego, od D. K. (1) wynosi 2126,42 zł, a od S. K. (1) 126,42 zł.

Sąd nie znalazł także podstaw do zabezpieczenia spłaty wnioskodawczyni poprzez ustanowienie hipoteki na nieruchomości objętej księgą wieczystą (...). W ocenie Sądu, w okolicznościach niniejszej sprawy brak jest podstaw do przyjęcia, że uczestnik nie spłaci wnioskodawczyni. Zgodnie z zawartym w art. 212 § 3 zd. 1 k.c. postanowieniem, z którego wynika, że jeżeli ustalone zostały dopłaty lub spłaty, sąd oznaczy termin i sposób ich uiszczenia, wysokość i termin uiszczenia odsetek, a w razie potrzeby także sposób ich zabezpieczenia - wynika powinność orzekania o zabezpieczeniu wówczas, gdy brak zabezpieczenia mógłby narazić uprawnionego na niemożliwość zaspokojenia jego roszczenia. Regulacja ta ma charakter materialnoprawny, a udzielone zabezpieczenie jest jednym z elementów kształtujących sytuację prawną i wzajemne stosunki między byłymi współwłaścicielami na czas do całkowitego rozliczenia i definitywnego wyjścia ze współwłasności. Ustawodawca jednak odróżnia, że zabezpieczenie ma nastąpić tylko „w razie potrzeby”, nie jest zatem regułą. Ani wnioskodawczyni nie wykazała ewentualnych trudności w spłacie przez uczestnika, ani z ustalonego przez Sąd stanu faktycznego nie wynika, aby S. K. (1) mógł mieć problem ze spłatą byłej żony. Jak już uprzednio akcentowano, S. K. (1) co najmniej od kilku lat świadomy jest konieczności tej spłaty.

Z tych wszystkich względów orzeczono jak w sentencji postanowienia.