Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Nysie

POSTANOWIENIE

N., 24 marca 2025 roku

Sąd Rejonowy w Nysie I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący:

Sędzia Sądu Rejonowego Remigiusz Drzewiecki

po rozpoznaniu 24 marca 2025 roku na posiedzeniu niejawnym

sprawy z wniosku (...) sp. z o. o. w W.

przeciwko M. W.

o udzielenie zabezpieczenia

postanawia:

oddalić wniosek.

UZASADNIENIE

We wniosku złożonym do Sądu Rejonowego w Nysie 12 marca 2025 roku uprawniony (...) sp. z o. o. z siedzibą w W. reprezentowany przez radców prawnych, wniósł o udzielenie zabezpieczenia przyszłego powództwa przeciwko M. W. o przywrócenie posiadania przez (...) sp. z o. o. z siedzibą w W. nieruchomości położonych w W., dla których Sąd Rejonowy w Nysie prowadzi księgę wieczystą (...) objętych umową dzierżawy z 29 stycznia 2020 roku, ewentualnie przyszłego powództwa o nakazanie przeciwnikowi należytego wykonania umowy dzierżawy poprzez wydanie nieruchomości wnioskodawcy, ewentualnie przyszłego powództwa o ustalenie istnienia stosunku dzierżawy łączącego strony poprzez:

1.  nakazanie przeciwnikowi wniosku wydania uprawnionemu nieruchomości do czasu prawomocnego rozstrzygnięcia sprawy wywołanej wniesionym powództwem,

2.  ustanowienie zakazu zbywania, wydzierżawiania oraz obciążania przez przeciwnika uprawnionego nieruchomości do czasu prawomocnego rozstrzygnięcia sprawy wywołanej wniesionym powództwem oraz nakazanie wpisania tego zakazu do ksiąg wieczystych o nr (...),

3.  zagrożenie przeciwnikowi wniosku nakazaniem zapłaty na rzecz uprawnionego kwoty 1000 zł za każdy dzień naruszenia obowiązku przeciwnika wniosku, o którym mowa w pkt 1.1 niniejszego wniosku, w przypadku jego orzeczenia,

4.  zagrożenie przeciwnikowi wniosku nakazaniem zapłaty na rzecz uprawnionego kwoty 1000 zł za każdy dzień naruszenia obowiązku przeciwnika wniosku, o którym mowa w pkt 1.2 niniejszego wniosku, w przypadku jego orzeczenia.

W uzasadnieniu wniosku wskazano, że 29 stycznia 2020 roku została zawarta umowa dzierżawy pomiędzy M. W., a (...) sp. z o. o. z siedzibą w W. jako dzierżawcą, na czas określony 29 lat, zgodnie z którą M. W. oddał dzierżawcy do użytkowania i pobierania pożytków ze wskazanych nieruchomości w celu wzniesienia i eksploatacji na niej elektrowni fotowoltaicznej. Wskazano także, że 25 września 2024 roku M. W. złożył oświadczenie o wypowiedzeniu umowy z zachowaniem 3-miesięcznego okresu wypowiedzenia ze skutkiem na koniec miesiąca kalendarzowego tj. umowa miała ulec rozwiązania z dniem 31 grudnia 2024 roku, na podstawie § 8 ust. 5 pkt ii umowy. Wskazano, że (...) sp. z o. o. z siedzibą w W. 1 grudnia 2022 roku i 30 listopada 2022 roku uzyskała pozwolenia na budowę farmy fotowoltaicznej, przez co spełniono przesłanki z przywołanego przepisu umowy, a w konsekwencji tego, oświadczenie o wypowiedzeniu umowy nie wywarło skutku prawnego w postaci rozwiązania umowy, a więc stosunek prawny pomiędzy uprawnionym, a przeciwnikiem nadal istnieje. Ponadto w uzasadnieniu przytoczono okoliczność, że M. W. poważnie utrudniał 4 marca 2025 roku przedstawicielom uprawnionego dokonania prób wyrwania, mających na celu weryfikację nośności gruntu celem doboru właściwych parametrów konstrukcji wsporczej, która ma zostać posadowiona na nieruchomości, a na której to konstrukcji montowane są następnie panele fotowoltaiczne. Opisane powyżej tytuły prawne ujawniono w obu księgach wieczystych.

Sąd zważył co następuje:

Wniosek o udzielenie zabezpieczenia nie zasługiwał na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 730 § 1 k.p.c. w każdej sprawie cywilnej podlegającej rozpoznaniu przez sąd lub sąd polubowny można żądać udzielenia zabezpieczenia.

Na podstawie art. 730 ¹ § 1 k.p.c. udzielenia zabezpieczenia może żądać każda strona lub uczestnik postępowania, jeżeli uprawdopodobni roszczenie oraz interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia. W myśl § 2 interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia istnieje wtedy, gdy brak zabezpieczenia uniemożliwi lub poważnie utrudni wykonanie zapadłego w sprawie orzeczenia lub w inny sposób uniemożliwi lub poważnie utrudni osiągnięcie celu postępowania w sprawie. Jeśli chodzi o interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia to wykazany zostanie wtedy, gdy uprawniony co najmniej uprawdopodobni, że brak zabezpieczenia uniemożliwi lub poważnie utrudni wykonanie orzeczenia zapadłego w sprawie. Stan realnej obawy co do możliwości wykonania przyszłego orzeczenia (w przypadku zabezpieczenia roszczeń nadających się do wykonania w drodze egzekucji) lub osiągnięcia celu postępowania (w sprawach, w których wydane orzeczenie nie podlega wykonaniu w trybie egzekucyjnym) zachodzi w sytuacji, w której w czasie postępowania prawa uprawnionego zostały naruszone albo są zagrożone naruszeniem w taki sposób, że wymaga to niezwłocznego zabezpieczenia tych praw przed dalszymi naruszeniami do zakończenia postępowania. Okoliczności te powinny znajdować potwierdzenie w zgromadzonym w sprawie materiale dowodowym, nie jest natomiast wystarczające samo przekonanie uprawnionego o istnieniu hipotetycznego zagrożenia realizacji przysługujących mu roszczeń. Zauważyć również należy, że nie każde utrudnienie uzasadnia istnienie interesu prawnego, ale tylko takie, które ma charakter poważny, a więc trudny do usunięcia. Interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia przejawia się jako potrzeba wydania nakazów lub zakazów zmierzających do usunięcia zagrożenia albo poważnego utrudnienia osiągnięcia celu postępowania w sprawie. Do uprawdopodobnienia roszczenia nie jest wystarczające samo oświadczenie uprawnionego zawarte we wniosku o udzielenie zabezpieczenia. Zatem, pomimo, że uprawdopodobnienie nie wymaga niepodważalnych dowodów istnienia zagrożenia dla uprawnionego, to nie oznacza ono jednak, że każde twierdzenie uprawnionego o zagrożeniu stanowi jego uprawdopodobnienie.

W świetle art. 738 k.p.c. sąd rozpoznaje wniosek o udzielenie zabezpieczenia w jego granicach, biorąc za podstawę orzeczenia materiał zebrany w sprawie.

W myśl art. 755 § 1 pkt 3 k.p.c. jeżeli przedmiotem zabezpieczenia nie jest roszczenie pieniężne, sąd udziela zabezpieczenia w taki sposób, jaki stosownie do okoliczności uzna za odpowiedni, nie wyłączając sposobów przewidzianych dla zabezpieczenia roszczeń pieniężnych. W szczególności sąd może zawiesić postępowanie egzekucyjne lub inne postępowanie zmierzające do wykonania orzeczenia.

Mając na względzie wyżej wymienione przepisy należy wskazać, że zabezpieczenie roszczenia jest dopuszczalne w przypadku kumulatywnego spełnienia dwóch przesłanek. Uprawniony musi bowiem uprawdopodobnić swoje roszczenie, a także interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia.

Należy podkreślić, że postępowanie zabezpieczające ma odformalizowany charakter i wymaga jedynie uprawdopodobnienia przesłanek do udzielenia zabezpieczenia, a nie ich wykazania.

W niniejszym postępowaniu podstawę stanowi stosunek prawny w postaci umowy dzierżawy zawartej pomiędzy stronami 29 stycznia 2020 roku. Zgodnie z art. 693 § 1 k.c. przez umowę dzierżawy wydzierżawiający zobowiązuje się oddać dzierżawcy rzecz do używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony lub nieoznaczony, a dzierżawca zobowiązuje się płacić wydzierżawiającemu umówiony czynsz. Zgodnie natomiast z art. 694 k.c. do dzierżawy stosuje się odpowiednio przepisy o najmie z zachowaniem przepisów poniższych. W poniższym przepisach z kolei, ustawodawca wypowiedział się w zakresie wypowiedzenia umowy i tak 704 k.c. w braku odmiennej umowy dzierżawę gruntu rolnego można wypowiedzieć na jeden rok naprzód na koniec roku dzierżawnego, inną zaś dzierżawę na sześć miesięcy naprzód przed upływem roku dzierżawnego. Zaznaczyć jednak należy, że doktryna konsekwentnie wskazuje, że przepis ten ma charakter przepisu względnie obowiązującego, co oznacza, że wskazane w nim terminy wypowiedzenia umowy dzierżawy zawartej na czas nieoznaczony znajdą zastosowanie tylko w przypadku braku odmiennych uregulowań umownych. Umowę zawartą na czas oznaczony można wypowiedzieć w przypadkach określonych przez strony w umowie (tak w: A. Biały [w:] Kodeks cywilny. Komentarz. Tom IV. Zobowiązania. Część szczególna (art. 535-764(9)), red. M. Fras, M. Habdas, WKP 2018, art. 704.). Zgodnie natomiast z przedmiotową umową, sporządzoną na piśmie z podpisem notarialnie poświadczonym, w zakresie prawa wypowiedzenia przysługującemu wydzierżawiającemu, w pkt 5-6 przedstawiono enumeratywne przesłanki takiego oświadczenia woli. Wydzierżawiającemu przysługuje prawo wypowiedzenia umowy na jeden rok naprzód, na koniec roku kalendarzowego, wyłącznie w przypadku, gdy: dzierżawca zalega z płatnością czynszu co najmniej sześć miesięcy i nie zapłaci zaległego czynszu mimo poinformowania go przez wydzierżawiającego na piśmie o zamiarze wypowiedzenia dzierżawy i wyznaczenia dodatkowego, co najmniej 1 miesięcznego, terminu na zapłatę zaległego czynszu, a także w przypadku gdy dzierżawca w terminie trzech lat od dnia zawarcia umowy nie uzyska pozwolenia na budowę urządzeń do wytwarzania energii na nieruchomości. O zamiarze wypowiedzenia umowy wydzierżawiający zobowiązany jest powiadomić w formie pisemnej dzierżawcę na co najmniej cztery tygodnie przed planowanym terminem złożenia oświadczenia o wypowiedzeniu.

W tym miejscu zauważyć należy, że uprawniony nie uprawdopodobnił, że z jego strony nie zaistniały przesłanki wyrażone w § 8 pkt 5i w postaci zalegania z płatnością czynszu, tym bardziej w świetle okoliczności przedłożenia w poczet materiału dowodowego wypowiedzenia umowy dzierżawy datowanego na 23 września 2024 roku, w którym M. W. reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika podniósł okoliczności ewentualnego roszczenia prawnokształtującego w związku z zarzutem abuzywności jej postanowień, a w szczególności co istotne na tym etapie, podniesienia w oświadczeniu kwestii zaległości czynszowych i uchylenia się od zapłaty należnych świadczeń. Skoro uprawniony podnosi zarzut nieskuteczności tegoż wypowiedzenia, to jak już wyżej określono, okoliczność ta winna znajdować potwierdzenie w zgromadzonym w sprawie materiale dowodowym. Nie ulega wątpliwości, że to uprawniony jako inicjujący postępowanie w tym trybie, dysponuje odpowiednimi dokumentami na poparcie swoich twierdzeń. Przedstawienie dowodów w postaci braku zaległości czynszowych, które mogą stanowić zgodnie z umową przesłankę jej wypowiedzenia przez wydzierżawiającego, leży w gestii uprawnionego, a jednocześnie nie wiążę się z trudnościami w zdobyciu tego typu dowodu. Tymczasem uprawniony, powołuje się jedynie na drugą okoliczność możliwości wypowiedzenia umowy przez wydzierżawiającego, a mianowicie nieuzyskania w terminie trzech lat od zawarcia umowy pozwolenia na budowę, w tym miejscu przedstawiając, że takie pozyskał jeszcze w 2022 roku i na potwierdzenie czego złożył oświadczenie z 11 marca 2025 roku. Takie podejście uprawnionego budzi wątpliwości Sądu, co do uprawdopodobnienia tak roszczenia o przywrócenie posiadania albo o nakazanie przeciwnikowi należytego wykonania umowy dzierżawy albo o ustalenie istnienia stosunku dzierżawy - w świetle twierdzeń o obowiązywaniu nadal przedmiotowej umowy dzierżawy, jak i uprawdopodobnienia interesu prawnego w udzieleniu zabezpieczenia.

Zauważenia wymaga także kwestia że w dacie składania wniosku nie poczyniono jeszcze robót budowlanych na nieruchomości. Stąd, oddalenie wniosku o zabezpieczenie, stanowi także ochronę przed wygenerowaniem dodatkowych roszczeń właściwie po obu stronach, jak chociażby z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia czy odszkodowania w związku z poniesionymi nakładami.

Sąd odnosząc się już tylko pobocznie do przedstawionych przez uprawnionego sposobów zabezpieczeń zauważa ich nieadekwatność w kontekście ewentualnych żądań w jednym z trzech przedstawionych trybów. W zakresie wniosku o zagrożenie przeciwnikowi wniosku nakazaniem zapłaty na rzecz uprawnionego kwoty 1000 zł za każdy dzień naruszenia obowiązku przeciwnika wniosku – nie przedstawiono jakiejkolwiek podstawy udzielenia takiego sposobu zabezpieczenia, a co za tym idzie wysokości takiego „rygoru”. Wątpliwości Sądu budzi także, samo sformułowanie tego sposobu zabezpieczenia, poprzez zagrożenie przeciwnikowi przez Sąd. Co prawda tego typu nomenklatura stosowana jest w sprawach z zakresu prawa rodzinnego i opiekuńczego głównie na tle sprawach alimentacyjnych, niemniej, na gruncie procedury w niniejszym trybie, Sąd nie doszukał się jakichkolwiek podstaw prawnych to jej zastosowania, a także też nie została dostatecznie uargumentowana przez wnioskodawcę. Sąd pod rozwagę poddał też celowość ustanowienia zakazu zbywania, wydzierżawiania oraz obciążania nieruchomości. Zauważyć wypada, że prawo dzierżawy i umowa dzierżawy zawarta pomiędzy stronami 29 stycznia 2020 roku zostały już ujawnione w księgach wieczystych (...) w działach III: praw, roszczeń i ograniczeń, nadto obok prawa pierwokupu wnioskodawcy czy ujawnienia służebności przesyłu na rzecz gazociągu powiązanego z inwestycją wnioskodawcy. W tym miejscu przytoczyć należy wciąż aktualną tezę wyrażoną w postanowieniu Sądu Najwyższego z 20 marca 2019 roku w sprawie IV CSK 385/18, że z umowy dzierżawy wynikają dla dzierżawcy prawa względne skuteczne w stosunku do oznaczonego wydzierżawiającego. Wskutek wpisu dzierżawy do księgi wieczystej na podstawie art. 16 ust. 2 pkt 1 u.k.w.h., jest ona skuteczna przeciwko każdoczesnemu właścicielowi nieruchomości. Wówczas przybiera postać tzw. zobowiązania realnego, polegającego na tym, że jest ściśle związane z prawami rzeczowymi. Następuje więc szczególny sposób ustalania podmiotu, przeciwko któremu roszczenie jest kierowane i jest nim każda osoba będąca właścicielem nieruchomości, której roszczenie dzierżawcy dotyczy ( actio in rem scripta). Oczywistym jest, że wpis prawa dzierżawy do księgi wieczystej wzmacnia pozycję dzierżawcy w stosunku do właściciela nieruchomości. Przez ujawnienie w księdze wieczystej prawa osobistego następują skutki określone w art. 17 i 20 u.k.w.h., tzn. prawo takie uzyskuje skuteczność względem praw nabytych przez czynność prawną po jego ujawnieniu. Należy oddzielić czynność prawną, jaką jest zawarcie umowy dzierżawy, od czynności polegającej na ujawnieniu prawa dzierżawy w księdze wieczystej, bowiem tylko ta druga czynność może być traktowana jako czynność prowadząca do obciążenia nieruchomości. Jak zatem wynika z aktualnego stanu ksiąg wieczystych, mając na względzie zasadę rękojmi ich wiary, prawo to zostało skutecznie ujawnione w księgach prowadzonych przez Sąd Rejonowy w Nysie za nr (...) oraz (...), stąd też z mocy samych tych wpisów uprawniony i tak objęty jest pewną ochroną prawną. Na samym końcu, w zakresie nakazania M. W. wydania nieruchomości, w świetle powyższych rozważań jest to wniosek zbyt daleko idący. Nie sposób nie kierować się w tym wypadku jedną z podstawowych zasad udzielania zabezpieczeń, jak wynikająca z art. 730 ¹ § 3 k.p.c. - uwzględnienia interesów stron w takiej mierze, aby uprawnionemu zapewnić należytą ochronę prawną, a obowiązanego nie obciążać ponad potrzebę.

Z tych wszystkich względów, Sąd wniosek o udzielenie zabezpieczenia oddalił.