Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Nysie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

30 kwietnia 2025 roku

Sąd Rejonowy w Nysie I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący:	Sędzia Sądu Rejonowego Remigiusz Drzewiecki
Protokolant:	starszy sekretarz sądowy Łukasz Janowski

po rozpoznaniu 15 kwietnia 2025 roku na rozprawie w N.

sprawy z powództwa S. B.

przeciwko P. K. i Z. K.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanych P. K. i Z. K. solidarnie na rzecz powoda S. B. 1790,68 zł (tysiąc siedemset dziewięćdziesiąt złotych sześćdziesiąt osiem groszy) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od 29 stycznia 2024 roku do dnia zapłaty,

II.  oddala powództwo w pozostałej części,

III.  zasądza od powoda S. B. na rzecz pozwanych P. K. i Z. K. solidarnie 1086,82 zł (tysiąc osiemdziesiąt sześć złotych osiemdziesiąt dwa grosze) tytułem części poniesionych kosztów procesu wraz z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego liczonymi od dnia uprawomocnienia się niniejszego wyroku do dnia zapłaty.

UZASADNIENIE

Pozwem z 16 lutego 2024 roku wniesionym do Sądu Rejonowego w Gliwicach powód S. B. wniósł o zasądzenie na jego rzecz solidarnie od pozwanych P. i Z. K. 9874,64 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 8 czerwca 2021 roku do dnia zapłaty oraz kosztów postępowania, w tym kosztów opłaty sądowej, zastępstwa procesowego, opłaty skarbowej od pełnomocnictwa

Jako podstawę roszczenia wskazał umowę z 15 maja 2012 roku którą pozwani zawarli z A. J. prowadzącym działalność gospodarczą pod firmą (...). Umowa dotyczyła dochodzenia roszczeń od przedsiębiorcy przesyłowego w imieniu pozwanych. Na kwotę roszczenia głównego składają się wynagrodzenie za prowadzenie sprawy z § 6 pkt 7 umowy w wysokości 6480 zł (60 zł miesięcznie ryczałt) oraz zwrot kosztów i wydatków z § 6 ust. 2 umowy w wysokości 2213,84 zł. Wierzytelność tą powód nabył od A. J. w drodze umowy cesji nr (...) z 15 marca 2018 roku. Wnioskiem z 6 czerwca 2023 r. powód wniósł o zawezwanie pozwanych do próby ugodowej. Do zawarcia ugody jednak nie doszło. Jako datę wymagalności zobowiązania wskazano dzień następujący po wydaniu postanowienia przez Sąd Okręgowy w Opolu w sprawie o sygn.. akt II Ca 244/21 tj. 8 czerwca 2021 r.

W odpowiedziach na pozew z 31 lipca 2024 roku (k. 106-116) pozwani P. K. i Z. K. wnieśli o przekazanie sprawy do Sądu Rejonowego w Nysie jako właściwego oraz o oddalenie powództwa. Wskazali, że roszczenie powoda jest przedawnione powołując się na dwuletni okres przedawnienia. Wnieśli również o obciążenie kosztami postępowania powoda na podstawie art. 458 ¹⁶ k.p.c.

W uzasadnieniu odpowiedzi na pozew podniesiono, że umowa między pozwanymi, a poprzednikiem prawnym powoda nie mogła być wykonywania już 6 listopada 2017 r., kiedy prawomocne stało się postanowienie z 17 marca 2017 r. o stwierdzeniu zasiedzenia służebności przesyłu przez poprzednika prawnego (...). Tym samym umowa między strunami rozwiązała się na mocy § 10 umowy. Dalsze brnięcie w postępowanie o ustanowienie służebności przesyłu w sprawie I Ns 971/12 było bezzasadne.

W piśmie z 16 sierpnia 2024 roku (k. 117-118) powód wskazał, że roszczenie nie jest przedawnione. Nie było bowiem jednolitości orzecznictwa w zakrsie zasiedzenia służebności przesyłu i prowadzenie postępowania w sprawie I Ns 971/12 było uzasadnione. Złożenie wniosku o zawezwanie próby ugodowej przerwało biegł przedawnienia.

Postanowieniem z 17 września 2024 roku (k. 120) Sąd Rejonowy w Gliwicach stwierdził swą niewłaściwość i przekazał sprawę do Sądu Rejonowego w Nysie.

Na rozprawach 6 marca 2025 roku i 15 kwietnia 2025 roku strony podtrzymały swoje stanowiska (k. 150 i154).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

15 maja 2012 roku P. K. i Z. K. jako zleceniodawcy zawarli z A. J. prowadzącym działalność gospodarczą pod firmą (...) jako zleceniobiorcą umowę o dochodzenie roszczeń od przedsiębiorcy przesyłowego. W imieniu zleceniodawcy działał S. B.. Celem umowy określonym w § 2 było wykonanie czynności mających na celu doprowadzenie do zawarcia odpłatnej umowy ustanowienia służebności przesyłu między zleceniodawcami, a przedsiębiorcą przesyłowym oraz uzyskanie dla zleceniodawcy odszkodowania za korzystanie przez przedsiębiorcę przesyłowego z gruntów zleceniodawców.

Umowa została zawarta na czas nieokreślony, nie później jednak niż do zakończenia działań związanych z uzyskaniem dla zleceniodawców służebności przesyłu oraz otrzymania od przedsiębiorstwa przesyłowego stosownego wynagrodzenia, włącznie z jego egzekucją oraz zakończenia czynności związanych z uzyskaniem dla zleceniodawców odszkodowania z wyegzekwowaniem tych środków na drodze postępowania sadowego i egzekucyjnego. W przypadku wypowiedzenia umowy lub pełnomocnictwa przez zleceniodawców po upływie 10 dni od zawarcia umowy, byliby oni zobowiązani zapłacić zleceniobiorcy 5000 zł kary umownej.

dowód: umowa (...) z 15 maja 2012 roku z załącznikami k. 92-95; wydruk z (...) k.16.

Wynagrodzenie z tytułu powyższej umowy zostało określone w § 6 pkt 1 jako 50 % prowizji netto od kwot uzyskanych na rzecz zleceniodawców powiększonej o aktualnie obowiązującą stawkę podatku VAT. W § 6 pkt 2 zastrzeżono obowiązek zwrotu opłat i kosztów sądowych, skarbowych, notarialnych, pocztowych oraz egzekucyjnych poniesionych w związku z czynnościami podejmowanymi przez zleceniobiorcę oraz ustanowionego w sprawie pełnomocnika procesowego związanymi z dochodzeniem roszczeń przed sądem. W § 6 pkt 7 strony ustaliły, że koszty zleceniobiorcy związane z realizacją przedmiotu umowy wyniosą 60 zł miesięcznie w formie ryczałtu. Zleceniodawca był zobowiązany do zapłaty iloczynu kwoty 60 zł oraz ilości miesięcy, przez jakie trwała umowa. Podczas podpisywania umowy P. K. i Z. K. byli zapewniani o wysokiej szansie wygrania sprawy.

dowód: umowa (...) z 15 maja 2012 roku z załącznikami k. 92-95; przesłuchanie powoda S. B. k. 153; przesłuchanie pozwanej Z. K. k. 151; przesłuchanie pozwanego P. K. k. 150-151.

W toku realizacji umowy z 15 maja 2012 r. zleceniobiorca wezwał o uregulowanie stanu prawnego urządzeń przesyłowych znajdujących się na nieruchomościach pozwanych, a następnie wytoczył postępowanie sądowe w Sądzie Rejonowym w Nysie z udziałem (...) S.A. o sygn. akt I Ns 971/12 o ustanowienie służebności przesyłu, które zostało zawieszone na skutek złożenia 30 stycznia 2013 roku przez (...) S.A. do Sądu Rejonowego w Nysie wniosku o zasiedzenie służebności gruntowej na przedmiotowej nieruchomości (sygn. akt I Ns 128/13). Postępowanie w sprawie I Ns 128/13 zakończyło się stwierdzeniem zasiedzenia służebności o treści odpowiadającej służebności przesyłu oraz służebności przesyłu na rzecz (...) S.A. postanowieniem z 17 marca 2017 roku. Postanowieniem z 6 listopada 2017 roku Sąd Okręgowy w Opolu oddalił apelację w niniejszej sprawie (sygn. akt II Ca 775/17). 19 lutego 2018 roku Sąd Rejonowy w Nysie podjął zawieszone postępowanie w sprawie o ustanowienie służebności przesyłu (sygn. akt I Ns 971/12), które postanowieniem z 29 września 2020 roku zakończyło się oddaleniem wniosku, a następnie oddaleniem apelacji przez Sąd Okręgowy w Opolu postanowieniem z 7 czerwca 2021 roku (sygn. akt II Ca 244/21). W czasie trwania umowy nie uzyskano żadnych środków na rzecz zleceniodawców.

dowód: postanowienie SR w Nysie z 30 kwietnia 2013 roku k. 141 akt SR w Nysie I Ns 971/12; wniosek o ustanowienie służebności przesyłu z 29 września 2012 roku k. 2-96 akt SR w Nysie I Ns 971/12; postanowienie SO w Opolu z 6 listopada 2017 roku w aktach SR w Nysie I Ns 128/13 k. 560; postanowienie SR w Nysie z 19 lutego 2018 roku k. 179 akt I Ns 971/12; postanowienie SR w Nysie z 29 września 2020 roku k. 265 akt I Ns 971/12; postanowienie SO w Opolu z 7 czerwca 2021 roku w aktach SR w Nysie I Ns 971/12; pismo z 26 lipca 2012 r. wraz z potwierdzeniem nadania i odbioru k. 33-35; wniosek o ustanowienie służebności wraz z potwierdzeniem nadania k. 36-40; wniosek o stwierdzenie zasiedzenia k. 41-43; postanowienie z 17 marca 2017 r. I Ns 128/13 wraz z uzasadnieniem k. 44-57; postanowienie SO Opole z 6 listopada 2017 r. z uzasadnieniem k. 58-64; postanowienie z 6 lipca 2020 r. k. 65; postanowienie z 29 września 2020 r. w sprawie I Ns 971/12 wraz z uzasadnieniem k. 66-72; postanowienie SO Opole z 7 czerwca 2021 r. w sprawie II Ca 244/21 wraz z uzasadnieniem k. 73-77; przesłuchanie pozwanych k. 150-151.

W trakcie trwania umowy z 15 maja 2012 r. zleceniobiorca poniósł z tytułu jej realizacji wydatki w łącznej kwocie 1790,68 zł. Na wydatki te złożyły się koszty opłat sądowych, skarbowych, pocztowych w sprawach I Ns 128/13 oraz I Ns 971/12 oraz na etapie pozasądowym w łącznej kwocie 609,88 zł. Zleceniobiorca poniósł też koszty wynagrodzenia pełnomocnika będącego radcą prawnym, który reprezentował P. K. i Z. K. w sprawach I Ns 128/13 oraz I Ns 971/12 w łącznej wysokości z podatkiem od towarów i usług 1180,80 zł (w każdej sprawie wynagrodzenie 2 x 240 zł za każdego z reprezentowanych w stawce minimalnej powiększone o 23 % podatku od towarów i usług). Nie zostały udowodnione wydatki na wynagrodzenie aplikanta, natomiast koszt przesyłki w wnioskiem o służebność przesyłu wyniósł 7,50 zł, koszt przesyłki z pismem do T. z 22.10.2012 r. wyniósł 3,75 zł, koszt przesyłki pism procesowych z 30.01.2013 r. wyniósł 2 razy po 3,80 zł.

Na podstawie umowy cesji z 15 marca 2018 roku S. B. nabył od A. J. wszelkie prawa i obowiązki wynikające z umowy z 15 maja 2012 roku łączącej A. J. oraz P. i Z. K..

dowód: umowa nr (...) z 15 marca 2018 roku z załącznikiem k. 78-80, dokumenty w aktach SR Nysa I Ns 128/13 oraz I Ns 971/12.

6 czerwca 2023 roku do Sądu Rejonowego w Nysie (sygn. akt I Co 1311/23) wpłynął wniosek S. B. o zawezwanie P. i Z. K. do próby ugodowej w którym wskazał wysokość roszczenia w kwocie 9874,64 zł oraz okoliczności sprawy. P. i Z. K. zostali wezwani i stawili się na posiedzeniu 15 lutego 2024 roku. Zgodnie oświadczyli wówczas, ze nie zgadzają się na podpisanie ugody na warunkach zaproponowanych we wniosku.

dowód: wniosek o zawezwanie do próby ugodowej k. 82-84, protokół z 15 lutego 2024 roku k. 86, dokumenty w aktach SR w Nysie I Co 1311/23.

Sąd zważył co następuje:

Powództwo okazało się zasadne w części, a częściowo podlegało oddaleniu.

Stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie całokształtu zgromadzonego materiału dowodowego, w szczególności dokumentów przedstawionych przez powoda, dokumentów znajdujących się w katach I Ns 128/13, I Ns 971/12, I Co 1311/23 Sądu Rejonowego w Nysie a uzupełniająco także na podstawie przesłuchania stron. Dowody z dokumentów zostały uznane przez Sąd za w pełni wiarygodne. Dowody poniesionych wydatków znajdują się w aktach spraw, w ramach których zostały poniesione. Odnośnie dowodów z przesłuchania stron, Sąd uznał zeznania P. i Z. K. za niewiarygodne w części, w jakiej zeznali, że w razie niepowodzenia w dochodzeniu należności od przedsiębiorstw przesyłowych, nie mieli oni być zobowiązani do zapłaty żadnych kwot. Takie rozwiązanie byłoby nierynkowe i nie można przyjąć, że jakikolwiek przedsiębiorca zaproponowałby takie warunki przy braku pewności wygranej. Również za częściowo niewiarygodne Sąd uznał zeznania S. B. w zakresie, w jakim zeznał, że pozwani byli świadomi rzeczywistej wysokości wynagrodzenia przewidzianego w umowie. Z brakiem ich wiarygodności przemawia zachowanie pozwanych i treść złożonych przez nich zeznań.

Podstawę roszczenia stanowiły § 6 pkt 2 i 7 umowy SP/221/12 z 15 marca 2018 roku i art. 734 § 1 k.c. w związku z art. 353 ¹ k.c.

Umowa łącząca pozwanych z poprzednikiem prawnym powoda stanowiła umowę zlecenia, której postanowienia strony mogły ustalić według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.

Sąd dokonał oceny zasadności roszczenia powoda o zwrot kosztów poniesionych w związku z realizacją umowy, opartego na § 6 pkt 2 umowy, które to roszczenie – co do charakteru prawnego – mieści się w granicach regulacji art. 742 Kodeksu cywilnego. Zgodnie z tym przepisem, dający zlecenie obowiązany jest zwrócić zleceniobiorcy wydatki, które ten poniósł przy wykonaniu zlecenia, w tym także odpowiednią część wynagrodzenia za pracę osób, którymi się posłużył przy jego realizacji. Niemniej jednak, aby tego rodzaju roszczenie mogło zostać uwzględnione, musi być ono należycie wykazane zarówno co do zasady, jak i wysokości – poprzez przedstawienie konkretnych i wiarygodnych dowodów poniesienia danego kosztu.

W niniejszej sprawie, powód dochodził łącznie kwoty 3394,64 zł tytułem zwrotu kosztów, w tym kosztów sądowych, skarbowych, pocztowych, wynagrodzenia pełnomocnika. Po analizie materiału dowodowego sąd uznał, że jedynie część z tych wydatków została należycie udokumentowana. Pozostałe wobec braku odpowiedniego uzasadnienia i dowodów nie mogły zostać uwzględnione.

W pierwszej kolejności sąd zakwestionował zasadność roszczenia powoda w zakresie zwrotu kosztów tytułem substytucji pełnomocnika. Wnioskodawca wskazał szereg rozpraw, w których uczestniczył substytut, domagając się zwrotu z tego tytułu zróżnicowanych kwot, rzekomo odpowiadających wynagrodzeniu wypłacanemu substytutowi. W zestawieniu przedstawionym przez powoda ujęto następujące daty i kwoty:

⚫

16.01.2013 – 129,40 zł

⚫

01.07.2013 – 129,40 zł

⚫

11.10.2013 – 129,40 zł

⚫

20.12.2013 – 129,40 zł

⚫

28.08.2015 – 100,00 zł

⚫

23.10.2015 – 129,40 zł

⚫

25.02.2016 – 129,40 zł

⚫

03.06.2016 – 129,40 zł

⚫

12.10.2016 – 100,00 zł

⚫

07.12.2016 – 100,00 zł

⚫

24.10.2017 – 100,00 zł

⚫

28.08.2020 – 150,00 zł

⚫

20.05.2021 – 150,00 zł

Łączna kwota dochodzona przez powoda z tytułu powyższych substytucji wynosi 1605,80 zł.

Sąd nie uwzględnił żadnej z powyższych pozycji. Powód nie przedstawił żadnych wiarygodnych dowodów potwierdzających sposób rozliczenia wskazanych substytucji, jak również brak jest dowodów na to, by powód rzeczywiście poniósł wydatek odpowiadający wskazanym kwotom. Nie przedstawiono żadnych dokumentów takich jak rachunki, faktury, noty księgowe, potwierdzenia przelewów, umowy cywilnoprawne z aplikantem ani wewnętrzne rozliczenia kancelarii, z których wynikałoby, że aplikantowi zostało wypłacone wynagrodzenie w danej wysokości za uczestnictwo w danej rozprawie. Nawet jeżeli założyć, że aplikant faktycznie był obecny na rozprawach w imieniu pełnomocnika, co może wynikać z akt sprawy lub protokołów, to samo jego uczestnictwo nie przesądza jeszcze o powstaniu obowiązku zwrotu kosztów substytucji. Zgodnie z art. 742 k.c., podstawą żądania zwrotu wydatku jest jego realne poniesienie nie zaś jedynie formalne powołanie osoby trzeciej do działania w ramach zlecenia. W sytuacji, gdy brak jest jakichkolwiek danych o odpłatnym charakterze zastępstwa oraz brak dowodów wskazujących na to, że substytut otrzymał jakiekolwiek wynagrodzenie, sąd nie mógł przyjąć, że roszczenie powoda w tym zakresie zostało należycie udowodnione.

Ponadto, sąd stwierdził nieścisłości w zestawieniu innych wydatków wykazanych przez powoda, które również skutkowały odmową ich uwzględnienia w pełnej wysokości:

⚫

koszt nadania wniosku o ustanowienie służebności przesyłu wykazano jako 7,55 zł, podczas gdy z przedłożonego dowodu (k. 118) wynika, że faktyczny koszt tej przesyłki wyniósł 7,50 zł. Różnica ta, choć niewielka, wskazuje na brak precyzji w wyliczeniach powoda, co podważa ich wiarygodność;

⚫

koszt pisma skierowanego do spółki (...) określono na 4,20 zł, jednak z tego samego dowodu (k. 118) wynika, że faktycznie nadana przesyłka kosztowała 3,75 zł. Także w tym przypadku brak jest uzasadnienia dla zawyżenia wskazanej kwoty;

⚫

w odniesieniu do nadania dwóch przesyłek – do sądu oraz do pełnomocnika strony przeciwnej – powód wykazał koszt jednostkowy każdej z nich jako 4,20 zł. Tymczasem, z dowodu złożonego na k. 129 wynika, że koszt jednej przesyłki wynosił 3,80 zł, co łącznie daje kwotę 7,60 zł, a nie wskazywane przez powoda 8,40 zł;

⚫

powód ujął również w zestawieniu kosztów przesyłkę do Gminy K., podając kwotę 6,80 zł, jednak nie przedstawił żadnego dowodu nadania takiej przesyłki ani potwierdzenia poniesienia związanych z nią kosztów. Wobec braku jakichkolwiek dokumentów, roszczenie w tym zakresie również nie mogło zostać uwzględnione.

W świetle powyższych ustaleń sąd doszedł do przekonania, że powód nie wykazał roszczenia w całości. Choć co do zasady miał on prawo domagać się zwrotu uzasadnionych i udokumentowanych wydatków, to jednak jego wyliczenia w istotnej części nie zostały poparte odpowiednimi dowodami.

Mając na uwadze powyższe Sąd doszedł do przekonania, iż udokumentowane wydatki powoda na które składają się koszty opłat sądowych, opłat skarbowych, opłat pocztowych opiewają na łączną kwotę 609,88 zł. W związku z tym, sąd uwzględnił żądanie powoda jedynie w zakresie wydatków, które zostały wykazane w sposób jednoznaczny i niebudzący wątpliwości, natomiast pozostałe pozycje zostały oddalone jako niewykazane.

Jednocześnie sąd uznał za zasadne zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego w zakresie dwóch postępowań, w których pozwani byli reprezentowani przez pełnomocnika, będącego radcą prawnym wynajętego przez poprzednika prawnego powoda. Za zastępstwo radcy prawnego w sprawie z wniosku pozwanych, sąd zasądził kwotę 590,40 zł, obejmującą dwukrotność stawki minimalnej w wysokości 240 zł, powiększoną o należny podatek VAT w stawce 23 %. Tożsamą kwotę 590,40 zł sąd przyznał z tytułu kosztów zastępstwa procesowego radcy prawnego w sprawie z wniosku (...) S.A., w której również zastosowano stawkę minimalną 240 zł, pomnożoną przez dwa i powiększoną o VAT. W obu przypadkach sąd nie znalazł podstaw do jej miarkowania, uznając wykazany nakład pracy pełnomocnika oraz okoliczności sprawy za uzasadniające przyznanie kwot w tej wysokości.

Mając na uwadze powyższe, sąd uznał za zasadne uwzględnienie wydatków poniesionych przez powoda w łącznej wysokości 609,88 zł, obejmujących udokumentowane koszty opłat sądowych, skarbowych, pocztowych, jak również wynagrodzenia pełnomocnika w dwóch odrębnych postępowaniach po 590,40 zł za każde. Łączna suma zasądzonych kosztów wynosi zatem 1790,68 zł , przy czym jedynie w tym zakresie roszczenie zostało należycie udowodnione i mogło zostać uwzględnione przez sąd.

W każdym przypadku, w którym sąd rozpoznaje sprawę dotyczącą skierowanego przeciwko konsumentowi roszczenia wynikającego z umowy zawartej przez niego z przedsiębiorcą, ma on obowiązek zbadać treść tej umowy, aby ocenić, w jakim zakresie konsument jest związany postanowieniami takiej umowy, a zatem w konsekwencji czy dochodzone roszczenie zasługuje na uwzględnienie, a jeśli tak, to w jakim zakresie. Do oceny, czy zachodzi sprzeczność z dobrymi obyczajami (naruszenie dobrej wiary w znaczeniu obiektywnym stosownie do dyrektywy 93/13/EWG), istotne jest, czy przedsiębiorca traktujący konsumenta w sposób sprawiedliwy i słuszny mógłby racjonalnie spodziewać się, iż konsument zgodziłby się na sporne postanowienie wzorca w drodze negocjacji indywidualnych.

Odnośnie roszczenia o zwrot kosztów w wysokości iloczynu okresu prowadzenia sprawy w miesiącach oraz stawki 60 zł miesięcznie, Sąd po zbadaniu z urzędu abuzywności postanowień umownych doszedł do przekonania, że zapis z § 6 pkt 7 umowy stanowi niedozwolone postanowienie umowne z art. 385 ¹ § 1 k.c. Było to bowiem postanowienie nieuzgodnione indywidualnie z pozwanymi, którzy w ramach tej umowy byli konsumentami. Kształtowało one ich prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając ich interesy. Doszło bowiem do rozbicia wynagrodzenia, bo tak należy rozumieć zwrot kosztów przewidziany w tym punkcie, na wynagrodzenie zależne od wyniku postępowania oraz wynagrodzenie niezależne od wyniku postępowania. Bez uważnego przeczytania całości umowy można odnieść wrażenie, że wynagrodzenie w umowie przewidziane jest jedynie w przypadku uzyskania na rzecz zleceniodawców środków pieniężnych.

Jednocześnie użyte słownictwo „koszty Zleceniobiorcy związane z realizacją przedmiotu niniejszej umowy” prowadzi do skojarzeń z zapisami pkt 2, gdzie przewidziano zwrot opłat i kosztów. Tym samym faktyczne wynagrodzenie zostało ukryte pod pojęciem zwrotu kosztów, dodatkowo powodując niepewność co do rzeczywistego zakresu obowiązku zwrotu kosztów z pkt 2 i wzajemnej relacji tych dwóch postanowień. Przez to, mimo określenia w pkt 7 głównego świadczenia strony w postaci wynagrodzenia, nie zostało ono sformułowane w sposób jednoznaczny, co pozwoliło na zbadanie tego postanowienia pod kątem abuzywności. Za naganne uznać również należy miejsce umieszczenia tego zapisu na końcu paragrafu, z dala od opisanych w dwóch pierwszych punktach głównego wynagrodzenia oraz obowiązku zwrotu kosztów. Zabiegi te wpływają na bardzo niską transparentność wzorca umowy i w ocenie Sądu nie można przyjąć, że w pełni uświadomiony co do rzeczywistego rozmiaru swojego świadczenia konsument zgodziłby się na sporne postanowienie wzorca w drodze negocjacji indywidualnych. Poprzednik prawny powoda wykorzystał brak doświadczenia pozwanych i przedstawił rzeczywiste zobowiązania stron w sposób niepełny, jednocześnie deprecjonując słownie zapisy umowne.

W efekcie pozwani, jako konsumenci nie są związani postanowieniem z § 6 pkt 7 umowy i należało oddalić roszczenie oparte na tej podstawie. Nadal są jednak związani umową w pozostałym zakresie.

Co do zasady stan wymagalności roszczenia istnieje od chwili, kiedy wierzyciel może skutecznie żądać przed sądem spełnienia świadczenia, co do którego dłużnik opóźnia się. Możliwe jest jednak inne określenie stanu wymagalności w zależności od okoliczności faktycznych. Roszczenie o zwrot wydatków staje się wymagalne od momentu, w którym zleceniobiorca mógł najwcześniej wezwać zleceniodawcę do zwrotu wydatków ( Wyrok SN z 20.10.2006 r., IV CSK 134/05, Wyrok SN z 24.04.2003 r., I CKN 316/01). W niniejszej sprawie doszło do tego po wydaniu drugiego postanowienia o oddaleniu apelacji, czyli od dnia 8 czerwca 2021 roku.

Termin wymagalności wpływa na bieg przedawnienia, który rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne. Jeżeli wymagalność roszczenia zależy od podjęcia określonej czynności przez uprawnionego, bieg terminu rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stałoby się wymagalne, gdyby uprawniony podjął czynność w najwcześniej możliwym terminie. W przypadku roszczenia o wynagrodzenie za spełnione czynności i o zwrot poniesionych wydatków przysługujących osobom, które w ramach umowy zlecenia w zakresie działalności przedsiębiorstwa trudnią się czynnościami danego rodzaju obowiązuje krótszy, 2-letni termin przedawnienia. Termin przedawnienia w niniejszej sprawie upłynąłby zatem w dniu 31 grudnia 2023 roku, jednak został przerwany przez złożenie wniosku o zawezwanie do próby ugodowej w dniu 6 czerwca 2023 roku (data stempla pocztowego – nadania przesyłki poleconej).

Od pojęcia wymagalności należy jednak odróżnić termin spełnienia świadczenia. Jeżeli termin spełnienia świadczenia nie jest oznaczony ani nie wynika z właściwości zobowiązania, świadczenie powinno być spełnione niezwłocznie po wezwaniu dłużnika do wykonania. Takim wezwaniem jest również zawezwanie do próby ugodowej, jeżeli zawiera oznaczenie przedmiotu i wysokości żądania oraz tytułu z jakiego ma wynikać ( Wyrok SN z 5.08.2014 r., I PK 20/14). Zazwyczaj przyjmuje się, że kryterium niezwłoczności w przypadku świadczeń pieniężnych spełnia termin 7 dni od wezwania do zapłaty ( Wyrok SA w Warszawie z 26.05.2021 r., I ACa 106/21).

Z treści umowy nie wynika termin, w jakim pozwani mieliby dokonać na rzecz powoda zwrotu wydatków. Również z istoty umowy zlecenia nie wynika termin świadczenia, w art. 744 k.c. określono jedynie, że w razie odpłatnego zlecenia wynagrodzenie należy się przyjmującemu dopiero po wykonaniu zlecenia. Przyjmujący zlecenie powinien więc wezwać zleceniodawcę do wykonania zobowiązania, jednocześnie oznaczając jego wysokość. Pozwani nie mieli bowiem możliwości samodzielnego ustalenia wysokości należnego zwrotu kosztów, a więc nie mogli spełnić świadczenia bez wezwania. W niniejszej sprawie za wezwanie do zapłaty uznać należy doręczenie pozwanym odpisu wniosku o zawezwanie do próby ugodowej, co nastąpiło 22 stycznia 2024 roku. Powód nie przedstawił bowiem dowodów na wcześniejsze wezwanie pozwanych do zapłaty. Do daty tej Sąd doliczył 7 dni na spełnienie świadczenia i w ten sposób ustalił, że dopiero od 29 stycznia 2024 roku pozwani byli w zwłoce ze spełnieniem świadczenia. Z uwagi na to, na podstawie art. 481 k.c. w zw. z art. 476 k.c. zasądzono na rzecz powoda odsetki ustawowe za opóźnienie dopiero od 29 stycznia 2024 roku. W pozostałym zakresie żądanie odsetek oddalono.

Z uwagi na powyższe, orzeczono jak w treści wyroku. Roszczenie na podstawie podobnej umowy jak umowa 15 maja 2012 r. było przedmiotem rozpoznania tutejszego Sądu w sprawie I C 519/23, gdzie oddalono roszczenie oparte na podstawie paragrafu 6 ust. 7 umowy, apelacja w tym zakresie została oddalona wyrokiem SO w Opolu w sprawie II Ca 159/24.

W zakresie rozliczenia kosztów procesu sąd ustalił, że powód poniósł łącznie koszty w wysokości 2317 zł, w tym: 1800 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego, 500 zł tytułem opłaty sądowej oraz 17 zł opłaty skarbowej od pełnomocnictwa. Pozwani ponieśli natomiast koszty w wysokości 1834 zł, obejmujące 1800 zł kosztów zastępstwa procesowego oraz 34 zł opłat skarbowych od pełnomocnictwa. Z uwagi na to, iż powód wygrał sprawę w 18 %, natomiast pozwani w 82 % należało dokonać stosunkowego rozdzielenia kosztów. Przy takim rozkładzie wygranej, zgodnie z zasadą stosunkowego rozdzielenia kosztów procesu wyrażoną w art. 100 § 1 k.p.c., sąd zasądził od powoda na rzecz pozwanych kwotę 1086,82 zł tytułem zwrotu kosztów procesu. Kwota ta stanowi różnicę pomiędzy kosztami należnymi pozwanym od powoda w wysokości 1503,88 zł (82 % z 1834 zł), a kosztami należnymi powodowi od pozwanych w wysokości 417,06 zł (18 % z 2317 zł).