Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Nysie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

14 stycznia 2025 r.

Sąd Rejonowy w Nysie I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący:	Sędzia Sądu Rejonowego Remigiusz Drzewiecki
Protokolant:	sekretarz sądowy Patrycja Szatanik

po rozpoznaniu 14 stycznia 2025 r. na rozprawie w N.

sprawy z powództwa C. W.

przeciwko Gminie G.

przy udziale interwenienta ubocznego Skarbu Państwa-Komendanta Powiatowego Policji w B.

o ustalenie istnienia stosunku najmu

I.  oddala powództwo,

II.  zasądza od powoda C. W. na rzecz strony pozwanej Gminy G. 270 zł (dwieście siedemdziesiąt złotych) tytułem kosztów zastępstwa procesowego, 120 zł (sto dwadzieścia złotych) tytułem kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu zażaleniowym przed Sądem Okręgowym, 30 zł (trzydzieści złotych) tytułem opłaty sądowej od zażalenia, wszystkie te koszty z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego liczonymi od uprawomocnienia się niniejszego wyroku do dnia zapłaty,

III.  zasądza od powoda C. W. na rzecz interwenienta ubocznego Skarbu Państwa-Komendanta Powiatowego Policji w B. 270 zł (dwieście siedemdziesiąt złotych) tytułem kosztów zastępstwa procesowego, 120 zł (sto dwadzieścia złotych) tytułem kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu zażaleniowym przed Sądem Okręgowym, wszystkie te koszty z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego liczonymi od uprawomocnienia się niniejszego wyroku do dnia zapłaty,

IV.  nakazuje Skarbowi Państwa- Sądowi Rejonowemu w Nysie zwrócić stronie pozwanej Gminie G. 200 zł (dwieście złotych), jako nadpłaconą opłatę sądową od skargi na przewlekłość postępowania, która nie została wniesiona.

UZASADNIENIE

W złożonym do Sądu Rejonowego w Nysie 12 stycznia 2023 roku pozwie przeciwko Gminie G. powód C. W. reprezentowany przez radcę prawnego, na podstawie art. 189 k.p.c. wniósł o ustalenie istnienia stosunku najmu lokalu znajdującego się przy ul. (...) w G., pomiędzy nim a Gminą G. oraz o zasądzenie na swoją rzecz kosztów postępowania wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie, naliczonymi od dnia uprawomocnienia się orzeczenia o kosztach do dnia zapłaty, w tym z kosztami zastępstwa procesowego według norm prawem przepisanych oraz kosztami opłaty skarbowej od pełnomocnictwa w wysokości 17 zł. Na wypadek jednak przegranej, zawnioskowano o zastosowanie zasady słuszności z art. 102 k.p.c., gdyż powód od lat ubiegał się od strony pozwanej uregulowania stanu prawnego.

W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, że spełnił przesłanki z art. 691 § 1 i 2 k.c. do wstąpienia z mocy prawa w stosunek najmu mieszkania, jako dziecko wspólnie zamieszkujące w chwili śmierci u najemcy lokalu położonego w G. przy ul. (...) - Z. W. (1), zamieszkującego tam nieprzerwanie od 5 listopada 1986 roku do daty zgonu 17 listopada 2020 roku. Wskazał, że od chwili śmierci najemcy nieprzerwanie reguluje czynsz za lokal mieszkalny oraz na podstawie art. 34 ustawy z 21 sierpnia 1997 roku o gospodarce nieruchomościami, zainteresowany jest skorzystaniem z prawa wykupu lokalu.

W odpowiedzi na pozew złożonej 7 marca 2023 roku (k. 33-38) pozwana Gmina G. reprezentowana także przez radcę prawnego, wniosła o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie na swoją rzecz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm prawem przepisanych, wraz z odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty. W uzasadnieniu stanowiska wskazano, że Z. W. (1), aż do śmierci miał zgłoszoną tylko jedną osobę zamieszkującą lokal oraz, że pismem z 8 grudnia 2022 roku Komendant Powiatowy Policji w B. podtrzymał stanowisko, że lokal funkcyjny przy ul. (...) w G. pozostaje w dalszym ciągu lokalem resortowym w dyspozycji policji, a przydział lokalu dla Z. W. (1) nastąpił uprzednio na podstawie art. 80 ustawy z 31 lipca 1985 roku o służbie funkcjonariuszy służby bezpieczeństwa i milicji obywatelskiej Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, przez co z kolei źródłem do zajmowania przez C. W. lokalu nie była umowa najmu - a decyzja administracyjna o przydziale lokalu funkcyjnego. Wskazano, że dalszą podstawę przydziału mieszkań policyjnych stanowiły przepisy ustawy z 1990 roku o policji oraz rozporządzenia z 18 maja 2005 roku w sprawie szczegółowych zasad przydziału i opróżniania tymczasowych kwater przeznaczonych dla policjantów, które mają charakter odrębny od przepisów ustawy z 2001 roku o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego, co ponadto wynika z orzecznictwa sądów administracyjnych. Podniesiono, że sprawa winna zostać rozpoznana w trybie postępowania administracyjnego, a zatem Gmina G. nie posiada legitymacji biernej i mimo, że to Gmina jest właścicielem lokalu, to jest on w dyspozycji Komendanta Powiatowego Policji w B..

W replice do odpowiedzi na pozew z 22 marca 2023 r. (k. 65-68) powód wskazał, że Z. W. (1) po dacie zakończenia służby zamieszkiwał w spornym lokalu na podstawie umowy cywilnoprawnej, wobec czego w sprawie zastosowanie mają przepisy kodeksu cywilnego. Podano, że decyzja uwzględniająca przydział mieszkania dla Z. W. (1) jako czynnego funkcjonariusza wygasła na podstawie art. 162 § 1 pkt 2 k.p.a. z mocy prawa jako bezprzedmiotowa kiedy zakończył on służbę, przez co doszło do zmian w stanie faktycznym i prawnym uniemożliwiających wykonanie decyzji, natomiast strona pozwana nie wykazała, aby po 30 kwietnia 1992 roku wydano wobec Z. W. (1) jakąkolwiek inną decyzję, co do udostępniania mu mieszkania resortowego, w którym zamieszkiwał jeszcze przez 28 lat, stąd też uznać należy, że stosunek najmu trwał do jego śmierci na zasadzie umowy zawartej per facta concludentia. Ponadto podano, że przedłożone w poczet dowodów deklaracje nie odzwierciedlają stanu faktycznego co do ilości osób zamieszkujących w lokalu, gdyż nie ujawniono w nich ani powoda, ani jego zmarłej matki.

W piśmie z 12 kwietnia 2023 roku (k. 102-103) strona pozwana odnosząc się do kwestii braku legitymacji biernej podała, że Z. W. (1) w dniu przejścia na emeryturę w dalszym ciągu zachowywał prawo do mieszkania służbowego, a mieszkanie w dalszym ciągu posiadało status mieszkania funkcyjnego, powołując się przy tym na przepis obowiązującej wówczas ustawy z 31 stycznia 1959 roku o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy milicji obywatelskiej oraz ich rodzin - w pkt 32 ust. 1 wskazywała, że renciści – odpowiednio emeryci – oraz członkowie ich rodzin wspólnie z nimi zamieszkali, zachowują prawo do mieszkania służbowego, zajmowanego w chwili zwolnienia ze służby funkcjonariusza.

Pismem z 12 kwietnia 2023 roku (k. 105-106) interwencję uboczną po stronie pozwanej zgłosił Skarb Państwa - Komendant Powiatowy Policji w B. , wnosząc o dopuszczenie do udziału w sprawie, z ostrożności o odrzucenie pozwu na podstawie art. 199 § 1 pkt 1 k.p.c. z uwagi na niedopuszczalność drogi sądowej – względnie, o jego oddalenie z uwagi na oczywistą bezzasadność w rozumieniu art. 191 ¹ k.p.c., a także o zasądzenie na swoją rzecz kosztów procesu według norm przepisanych. W uzasadnieniu stanowiska podano, że lokal posiada status resortowego, pozostającego w dyspozycji interwenienta, a pozwana Gmina G. nie posiada legitymacji biernej do występowania w sprawie. Wskazano także, że prawo do przedmiotowego lokalu nie jest w takim razie instytucją prawa cywilnego, lecz uregulowaną w przepisach odrębnych tj. ustawy o policji pomimo tego, że ojciec powoda umowę najmu podpisał z właśnie z Gminą G..

W replice z 28 kwietnia 2023 roku (k. 114-115) powód wskazał, że pozwana przytoczyła błędną treść art. 32 ust. 1 ustawy z 31 stycznia 1959 roku o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy milicji obywatelskiej oraz ich rodzin aniżeli obowiązującą w chwili śmierci Z. W. (1). Wskazano także na art. 52 ust. 1 tej ustawy, zgodnie z którym istniała konieczność wydania nowej decyzji administracyjnej w dniu przejścia Z. W. (1) na emeryturę.

Pismem z 8 maja 2023 roku (k. 133) powód C. W. zgłosił opozycję przeciwko wstąpieniu interwenienta ubocznego. W uzasadnieniu opozycji podano, że nie spełnił on przesłanki z art. 76 k.p.c. w postaci wykazania interesu prawnego, gdyż nie wykazał, że jest dysponentem spornego lokalu.

Na rozprawie 11 maja 2023 roku (k. 136/II) strona pozwana sprostowała podstawę prawną z powoływanej w piśmie z 12 kwietnia 2023 r. ustawy z 31 stycznia 1959 roku o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy milicji obywatelskiej oraz ich rodzin wskazując, że chodziło o art. 44.

Prawomocnym postanowieniem z 11 maja 2023 r. Sąd Rejonowy w Nysie oddalił opozycję przeciwko wstąpieniu interwenienta ubocznego (k. 135).

Prawomocnym postanowieniem z 23 lipca 2024 r. Sąd Rejonowy w Nysie odmówił odrzucenia pozwu (k. 156).

Na dalszym etapie postępowania strony podtrzymywały swoje stanowiska.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Na podstawie zgody Naczelnika Miasta i Gminy G. z 4 sierpnia 1986 roku, wyrażono zgodę na przekazanie lokalu nr (...) położonego w G. przy ul. (...), na mieszkanie funkcyjne dla funkcjonariuszy Milicji Obywatelskiej w G., w zamian za lokal przy ul. (...) w G., który po opróżnieniu należało przekazać do Przedsiębiorstwa (...) w G.. Uprzednio, pismem z 16 lipca 1986 roku, Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych w O. poinformował Naczelnika Miasta i Gminy G. o wyrażeniu zgody na zamianę mieszkania funkcyjnego.

Funkcjonariusz milicji obywatelskiej Z. W. (1), 5 listopada 1986 roku zawarł z wynajmującym Przedsiębiorstwem (...) w G., umowę najmu lokalu funkcyjnego położonego w G. przy ul. (...), o łącznej powierzchni użytkowej 56,57m ². Zgodnie z § 4 umowy, czynsz za lokal na podstawie stawki 16 zł za m ² ustalono na poziomie 905 zł miesięcznie, płatny do 10. dnia każdego miesiąca. Zgodnie z § 9, umowa została sporządzona na czas oznaczony w przydziale lokalu i traci moc z upływem tego terminu lub na wypadek prawomocnego cofnięcia przydziału albo rozwiązania stosunku najmu. Tego samego dnia sporządzono protokół zdawczo-odbiorczy lokalu.

Komenda Wojewódzka Policji w O., pismem z 8 kwietnia 2021 roku zwróciła się do Burmistrza G. z informacją, że Z. W. (1) został zwolniony ze służby w Policji z dniem 30 kwietnia 1992 roku.

Pismem z 25 stycznia 2016 roku, Burmistrz G. zwrócił się do Z. W. (1) z prośbą o rozważenie złożenia wniosku o kupno na własność mieszkania gminnego lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w G. przy ul. (...), wraz z udziałem w prawie użytkowania wieczystego działki, przydzielonego mu jako mieszkanie funkcyjne. Wskazano, że na podstawie art. 34 ust. 1 pkt 3 ustawy o gospodarce nieruchomościami, pierwszeństwo w nabyciu lokalu przysługuje temu najemcy tego, z którym najem został nawiązany na czas nieoznaczony. Wskazano też, że urząd w terminie 14 dni, oczekuje pisemnej odpowiedzi, która będzie podstawą do dalszego działania w przedmiotowej sprawie, w tym także wystąpienia do komisariatu policji o wyrażenie opinii.

W informacjach o opłatach za 2018 i 2019 rok wskazywano jedną osobę zamieszkującą lokal. W stosunku do roku 2013, wskazane opłaty uległy zmniejszeniu.

Z. W. (1) pismem z 11 lipca 2019 roku zwrócił się do Urzędu Miejskiego w G. o wyrażenie zgody na wykup powyższego lokalu mieszkalnego, gdyż zamieszkuje w nim od 32 lat, deklarując jednocześnie wykup za środki w gotówce.

Urząd Miejski w G. pismem z 3 września 2019 roku, zwrócił się do Prezesa spółki K. w G., przedkładając wniosek Z. W. (1), o przedłożenie informacji dotyczących lokalu w celu rozpatrzenia wniosku o wykup, w tym czy nie istnieją przeszkody w jego zbyciu.

Pismem z 23 stycznia 2020 roku Burmistrz G. poinformował Wydział Gospodarki Komunalnej i Ochrony (...), że w związku z tym, że w obrocie prawnym funkcjonuje umowa najmu na lokal funkcyjny milicji obywatelskiej, zawarta pomiędzy Przedsiębiorstwem (...) w G., a Z. W. (1), uniemożliwia to swobodne dysponowanie przedmiotowym lokalem przez Gminę G., a co za tym idzie także jego zbycie.

Zgodnie z oświadczeniem Z. W. (1) z 13 sierpnia 2019 roku, 30 grudnia 2019 roku i 30 stycznia 2020 roku, w lokalu przy ul (...) - zamieszkiwał on sam.

dowód : informacja o opłatach za 2013, 2018, 2019 rok k. 39-41, umowa najmu lokalu z 5 listopada 1986 roku k. 10-10v. i 51-51v., pismo Z. W. (2) z 11 lipca 2019 roku k. 18 i 53, pismo UM w G. z 3 września 2019 roku k. 20, oświadczenia najemcy k. 42-43, pismo Burmistrza G. z 25 stycznia 2016 roku k. 44, pismo KWP w O. z 8 kwietnia 2021 roku k. 45, zaświadczenie z 5 listopada 19986 roku k. 47-47v., pismo Zastępcy Naczelnika Miasta i Gminy G. z 4 sierpnia 1986 roku k. 48, pismo WUSW w O. z 16 lipca 1986 roku k. 49, protokół zdawczo-odbiorczy z 5 listopada 1986 roku k. 52-52v., pismo Burmistrza G. z 23 stycznia 2020 roku k. 54, dokumenty znajdujące się w aktach lokalu położonego w G. przy ul. (...) – Z. W. (1) prowadzonych przez Gminę G..

Z. W. (1) zmarł 17 listopada 2020 roku, jego żona natomiast około dwa lata wcześniej. Pozostawił po sobie syna C. W., urodzonego w (...) roku oraz córkę K..

dowód: odpis skrócony aktu zgonu Z. W. (1) k. 12, odpis skrócony aktu urodzenia C. W. k. 13-13v., zeznania świadka T. R. z 11 maja 2023 roku k. 136v.-137

C. W., drogą elektroniczną 5 stycznia 2021 roku, poinformował Urząd Miejski w G. o śmierci swojego ojca, o tym, że jest zameldowany w jego lokalu, uiszcza opłaty z nim związane, prosząc o udzielenie informacji czy w związku z tym ma on prawo pierwokupu mieszkania.

Burmistrz G. w piśmie nr (...).II. (...).18.2019 z 17 lutego 2021 roku, zwrócił się do C. W. w odpowiedzi na jego maila z zapytaniem o możliwość wykupu mieszkania z informacją, że sprawa lokalu przy ul. (...) ma skomplikowany charakter ze względu na trudności w ustaleniu stanu faktycznego lokalu, który był użytkowany jako mieszkanie służbowe w zasobie mieszkaniowym policji i obecnie trwa postępowanie zmierzające do uregulowania jego statusu.

Pismem z 13 sierpnia 2021 roku Komenda Wojewódzka Policji w O. zwróciła się do Urzędu Miasta G. z informacją, że w archiwum komendy nie odnaleziono dokumentacji mieszkania. Jednocześnie wskazano, że stan prawny, orzecznictwo i dotychczasowa praktyka dotycząca mieszkań gminnych, a oddanych w przeszłości w dyspozycję jednostek policji, wskazują na oparcie się na przepisach resortowych w zakresie prawa do lokalu wynikającego z ustawy o policji, jak też przepisów o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy. Podano także, że zagadnienia te dotyczą zarówno samych funkcjonariuszy, jak też członków ich rodzin, w tym możliwość uzyskania tzw. pochodnego prawa do lokalu funkcyjnego, którego właścicielem nadal pozostaje gmina.

Urząd Miejski w G. 25 sierpnia 2021 roku poinformował C. W., że na podstawie przepisów ustawy z 6 kwietnia 1990 roku o policji i ustawy z 18 lutego 1994 roku o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, (...) Marszałkowskiej, Służby Ochrony Państwa, Państwowej Straży Pożarnej, (...) Skarbowej i Służby Więziennej oraz ich rodzin nie przysługuje mu prawo do wykupu lokalu w G. przy ul. (...). Podano, że prawo do lokalu mieszkalnego przysługuje również członkom rodzin, uprawnionym do renty rodzinnej po funkcjonariuszach, którzy w chwili śmierci spełniali warunki wymagane do uzyskania emerytury lub renty policyjnej oraz po zmarłych emerytach i rencistach, a takich uprawnień C. W. w chwili śmierci Z. W. (1) nie posiadał. W związku z tym poinformowano także C. W., że zajmuje lokal gminny bez tytułu prawnego, niemniej jest zobowiązany do uiszczania co miesiąc odszkodowania odpowiadającego wysokości czynszu, aż do dnia opróżnienia lokalu. Pismem z 4 października 2021 roku, Burmistrz G. podtrzymał powyższe stanowisko informując ponadto, że C. W. nie przysługuje prawo wykupu lokalu.

C. W. reprezentowany przez radcę prawnego, w odpowiedzi na pismo GK.I. (...).8.2021.BM z 29 listopada 2021 roku, pismem datowanym na 10 grudnia 2021 roku, zwrócił się do Burmistrza G., wskazując, że niezrozumiałym jest dla niego nie odnoszenie się do przedmiotu pisma z 29 października 2021 roku, w którym został złożony wniosek o wstąpienie w stosunek najmu lokalu, który bez względu na wcześniejsze przeznaczenie, obecnie znajduje się w zasobie Gminy.

dowód: pismo Burmistrza G. z 17 lutego 2021 roku k. 21, pismo C. W. z 10 grudnia 2021 roku k. 19, pismo KWP w O. z 13 sierpnia 2021 roku k. 46, mail z 5 stycznia 2021 roku k. 55, pismo UM w G. z 25 sierpnia 2021 roku k. 56, pismo UM w G. z 4 października 2021 roku k. 57, dokumenty znajdujące się w aktach lokalu położonego w G. przy ul. (...) – Z. W. (1) prowadzonych przez Gminę G..

K. sp. z o. w G. pismem datowanym na 16 listopada 2022 roku, skierowała do C. W. informację o wysokości czynszu za listopad 2022 roku, wynoszącej 259,56 zł. W piśmie wskazano, że opłat za czynsz należy dokonywać do 30 dnia każdego miesiąca.

dowód: pismo z 16 listopada 2022 roku o ustaleniu wysokości czynszu k. 11.

C. W. reprezentowany przez radcę prawnego, pismem datowanym na 29 października 2021 roku wniósł do Burmistrza G. o stwierdzenie wstąpienia w stosunek najmu lokalu położonego w G. przy ul. (...) po swoim zmarłym ojcu Z. W. (1), a w następstwie tego stwierdzenia, o zawarcie z nim stosownej umowy najmu. W piśmie powołano się na art. 691 § 1 i 2 k.c.

W odpowiedzi na ten wniosek, Burmistrz G. pismem z 29 listopada 2021 roku poinformował pełnomocnika C. W., że podtrzymuje stanowisko wyrażone we wcześniejszej korespondencji. Po raz kolejny też wskazano na nieprzysługiwanie prawa do wykupu lokalu, z uwagi na brak uprawnień wynikających z art. 29 ust. 2 ustawy z 18 lutego 1994 roku o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy policji. Tożsamą argumentację Burmistrz G. podtrzymał także w piśmie z 31 grudnia 2021 roku dodając, że nie będzie prowadził dalszej polemiki w tym zakresie.

dowód: pismo C. W. z 29 października 2021 roku k. 16-17, pismo Burmistrza G. z 29 listopada 2021 roku k. 58, pismo Burmistrza G. z 31 grudnia 2021 roku k. 59, dokumenty znajdujące się w aktach lokalu położonego w G. przy ul. (...) – Z. W. (1) prowadzonych przez Gminę G..

C. W. reprezentowany przez radcę prawną, pismem datowanym na 20 lipca 2022 roku zwrócił się do Burmistrza G. z przedsądowym ostatecznym wezwaniem o stwierdzenie wstąpienia w stosunek najmu lokalu położonego w G. przy ul. (...) po swoim ojcu Z. W. (1), z jednoczesną deklaracją do podpisania takiej umowy. Zażądano udzielenia w terminie 14 dni jednoznacznej odpowiedzi, czy wskazany lokal należy do mieszkaniowego zasobu Gminy G. i czy C. W. jako ponoszący opłaty za lokal, uznawany jest za najemcę lub czy istnieją dokumenty, które winien podpisać aby zostać za najemcę uznanym. Wskazano, że brak odpowiedzi zostanie potraktowany jako odmowa i spowoduje skierowanie sprawy na drogę postępowania sądowego.

dowód: pismo C. W. z 20 lipca 2022 roku wraz z pełnomocnictwem k. 14-15, dokumenty znajdujące się w aktach lokalu położonego w G. przy ul. (...) – Z. W. (1) prowadzonych przez Gminę G..

Pismem z 8 grudnia 2022 roku Komenda Powiatowa Policji w B. poinformowała Burmistrza G., że wraz ze śmiercią najemcy lokalu, prawo do lokalu mieszkalnego po funkcjonariuszu przysługuje spadkobiercom, którzy spełniają warunki wymagane do uzyskania emerytury lub renty policyjnej, a na chwilę obecną nie ma spadkobierców Z. W. (1) spełniających je. Poinformowano, że lokal przy ul. (...) w G. pozostaje w dyspozycji Komendanta Powiatowego Policji w B. i przeznaczony jest na zakwaterowanie policjantów lub osób uprawnionych do policyjnych świadczeń mieszkaniowych, a także, że Komendant podejmie działania zmierzające do przejęcia wskazanego lokalu celem dalszego nim dysponowania. Pismem z 3 marca 2023 roku Komenda Powiatowa Policji w B. ponownie potwierdziła powyższe Burmistrzowi G..

dowód: pismo KPP w B. z 8 grudnia 2022 roku k. 60, pismo KPP w B. z 3 marca 2023 roku k. 62, dokumenty znajdujące się w aktach lokalu położonego w G. przy ul. (...) – Z. W. (1) prowadzonych przez Gminę G..

C. W. od urodzenia zamieszkiwał w mieszkaniu położonym w G. przy ul. (...) wraz z rodzicami Z. i E. oraz z siostrą K.. Od 2009 roku pracuje on w S. przy naprawie pociągów. Co dwa tygodnie, na sześć dni wraca do Polski i zatrzymuje się w G. przy ul. (...). Jego żona także pracuje w S. i tam też urodziła się ich córka, która obecnie uczęszcza do szkockiej szkoły. C. W. wraz z żoną uzyskali certyfikat rezydentów Wielkiej Brytanii. Od 2012 roku C. W. rozlicza podatki wyłącznie w Wielkiej Brytanii. W 2017 roku powód z żoną zakupili na kredyt własne mieszkanie w S.. Kiedy stan zdrowia Z. W. (1) się pogorszył po śmierci żony, C. W. przyjeżdżał do Polski częściej. Od około 2021 roku, jego siostra K. ma pełnomocnictwo do odbioru jego korespondencji.

dowód: zeznania świadka T. R. z 11 maja 2023 roku k. 136v.-137, przesłuchanie powoda C. W. z 11 maja 2023 roku k. 137-138.

Na mocy decyzji Komendanta Powiatowego Policji w B. z 21 sierpnia 2024 roku nr (...) w sprawie CF.2210.1.2024 DK (...), w powołaniu na art. 104 k.p.a., art. 95 ust. 3 pkt 3 i ust. 4 w zw. z art. 97 ust. 5 ustawy z 6 kwietnia 1990 roku o Policji oraz § 14 ust. 2 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z 18 maja 2005 roku w sprawie szczegółowych zasad przydziału, opróżniania i norm zaludnienia, odmowy przyznania, lokali mieszkalnych oraz przydziału i opróżnienia tymczasowych kwater przeznaczonych dla policjantów – nakazano opróżnienie lokalu mieszkalnego położonego w G. przy ul. (...) C. W., z chwilą uprawomocnienia się decyzji. Decyzja została skierowana do C. W. 21 sierpnia 2024 roku.

dowód: decyzja KPP w B. z 21 sierpnia 2024 roku k. 212-212v.

Sąd zważył co następuje:

Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie i należało je w całości oddalić.

Ustalając stan faktyczny, Sąd oparł się na zasadzie wynikającej z art. 6 k.c., zgodnie z którą ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne (ciężar dowodu), a także, że zgodnie z art. 3 k.p.c., to na stronach spoczywa obowiązek przedstawienia dowodów, a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie o których mowa w art. 227 k.p.c., spoczywa właśnie na tej stronie, która z faktów tych wywodzi skutki prawne. Sąd, mając na względzie art. 233 § 1 k.p.c., dokonał także swobodnej oceny zgromadzonego materiału dowodowego, zgodnie z zasadami logicznego rozumowania i doświadczenia życiowego.

Rekonstruując stan faktyczny, Sąd oparł się na dowodach dokumentarnych przedłożonych przez obie strony, w tym na tych znajdujących się w aktach lokalu położonego w G. przy ul. (...) prowadzonych przez Gminę G., a także na osobowych źródłach dowodowych. W sprawie bowiem przesłuchano powoda oraz świadka T. R., zamieszkującą także w budynku nr (...) przy ul. (...). Zeznania powoda oraz świadka nie odbiegały od ustalonego stanu faktycznego, o czym szerzej przy okazji omawiania podstawy prawnej rozstrzygnięcia.

Sąd nie uwzględnił dowodów w postaci pism z (...) czy informacji z leczenia szpitalnego C. W., gdzie wskazywano jako jego adres G., ul. (...). Przede wszystkim, ze względu na brak potwierdzeń odbioru tych pism wskazujących jednoznacznie, że C. W. osobiście odbierał korespondencję pod tym adresem. Także złożona w poczet materiału dowodowego deklaracja PIT E. W. za 2016 rok nie dowodzi, że złożone przez Z. W. (1) oświadczenia o stanie osób zamieszkujących z nim w lokalu nie są zgodne ze stanem faktycznym. Oświadczenia te bowiem pochodzą z 2019 i 2020 roku, a informacje o należnościach za odpady zawierają dane dla jednej osoby za lata 2018-2019, kiedy to E. W. już nie żyła i co jest w takim razie jednak zgodne ze stanem faktycznym. Natomiast za 2013 rok, przy tego typu opłatach nie wskazywano ilości mieszkańców lokalu, stąd też ocena przez powoda niezgodności stanu faktycznego w tym zakresie nie ma podstaw.

Kwestia legitymacji procesowej strony pozwanej nie wymaga na tym etapie głębszej analizy. Przypomnieć wypada, że prawomocnym postanowieniem z 23 lipca 2024 roku odmówiono odrzucenia pozwu. W uzasadnieniu orzeczenia, które przeszło kontrolę instancyjną postanowieniem oddalającym zażalenie strony pozwanej i interwenienta, a wydanym przez Sąd Okręgowy w Opolu w sprawie II Cz 617/24, szeroko odniesiono się do dopuszczalności drogi sądowej i właściwości trybu postępowania, co uzasadniło ponadto legitymację stron. Legitymacja procesowa, to szczególne uprawnienie konkretnego podmiotu, oceniane z punktu widzenia prawa materialnego, do występowania z konkretnym roszczeniem przeciwko innemu konkretnemu podmiotowi. Legitymacja procesowa stanowi przesłankę materialnoprawną, której istnienie Sąd ocenia w chwili wyrokowania. Istnienie legitymacji procesowej badane jest przez Sąd zarówno z urzędu, jak i na zarzut strony. Powyższe postanowienie zostało doręczone wszystkim stronom postępowania. Konkludując jednak, Sąd raz jeszcze podkreśla, że przesłanki uprawnienia członków rodziny zmarłego policjanta do lokalu, który zajmował ten policjant, zostały co prawda uregulowane w powołanych przez stronę pozwaną aktach prawnych dotyczących funkcjonariuszy - nie wyłączają instytucji wstąpienia w stosunek najmu z art. 691 k.c., a przepisy tych ustaw nie wyczerpują wszystkich możliwych wariantów uzyskania tytułu prawnego do lokalu przez członków rodziny zmarłego funkcjonariusza policji i nie regulują przesłanek cywilnoprawnych jego uzyskania. Sprawy związane z przydziałem i opróżnianiem mieszkań służbowych funkcjonariuszy Policji są rozstrzygane w postępowaniu administracyjnym, jednakże powód nie wystąpił o przydział lokalu, czyli o nawiązanie zupełnie nowego stosunku prawnego, ale zgłosił żądanie ustalenia, że między nim, a pozwaną Gminą G. istnieje już stosunek najmu.

Podstawą materialnoprawną rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie jest art. 691 k.c. w zw. z art. 189 k.p.c. Zgodnie z przepisem z k.p.c. powód może żądać ustalenia przez sąd istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa, gdy ma w tym interes prawny. Przyjmuje się jednolicie, że interes prawny istnieje wówczas, gdy zachodzi niepewność stanu prawnego lub prawa, powodująca potrzebę ochrony prawnej. Interes prawny może być rozumiany jako potrzeba prawna wynikająca z określonej sytuacji prawnej w przypadku, gdy powstała sytuacja grożąca naruszeniem prawa przysługującego uprawnionemu, bądź też powstała wątpliwość co do jego istnienia. Jeszcze w uchwale Sądu Najwyższego z 21 marca 1977 roku w sprawie III CZP 19/77 zauważano, że w razie sporu między wynajmującym a osobami powołującymi się na wstąpienie w stosunek najmu po zmarłym najemcy, osoby te powinny wystąpić do sądu o ustalenie wstąpienia w stosunek najmu i to bez względu na to, czy źródłem najmu jest umowa czy decyzja administracyjna.

Art. 691 § 1 k.c. stanowi, że w razie śmierci najemcy lokalu mieszkalnego w stosunek najmu lokalu wstępują: małżonek niebędący współnajemcą lokalu, dzieci najemcy i jego współmałżonka, inne osoby, wobec których najemca był obowiązany do świadczeń alimentacyjnych oraz osoba, która pozostawała faktycznie we wspólnym pożyciu z najemcą. W myśl § 2, osoby wymienione w § 1 wstępują w stosunek najmu lokalu mieszkalnego, jeżeli stale zamieszkiwały z najemcą w tym lokalu do chwili jego śmierci. Przynależność do kręgu osób określonych w art. 691 § 1 k.c. oraz stałe zamieszkiwanie z najemcą w chwili jego śmierci to dwie przesłanki wstąpienia w stosunek najmu lokalu mieszkalnego. W tym miejscu wypada skupić się na rozwinięciu przesłanki stałego zamieszkiwania. Sąd w pełni podziela ciągle aktualne określenie tego związku frazeologicznego, zawarte w wyroku z 6 maja 1980 roku w sprawie III CRN 61/80, w którym dookreślono, że przez stałe zamieszkanie, stanowiące przesłankę nabycia praw najmu na podstawie art. 691 k.c., należy rozumieć zamieszkiwanie w konkretnym mieszkaniu, w określonej miejscowości z zamiarem stałego pobytu, wyrażonym przez to, że w tym mieszkaniu i tej miejscowości skupia się życie osobiste i działalność osoby bliskiej najemcy. Z reguły nie stanowi stałego zamieszkania pobyt osoby bliskiej w celu udzielenia doraźnej, choćby nawet dłużej trwającej pomocy najemcy mieszkania. Także nowsze orzecznictwo Sądu Najwyższego w tym przedmiocie wyraża, że jest to silny związek stałego zamieszkiwania z prowadzeniem centrum działalności życiowej w danym lokalu, a jeszcze ściślej przy tym, wskazuje się na koncentrację wszystkich spraw osobistych i majątkowych w danym lokalu tej osoby.

Niepodważalnie powód wykazał przynależność do kręgu osób wskazanych w art. 691 § 1 k.c., bowiem jest on synem Z. W. (1). Więź rodzinna nie została w ogóle zakwestionowana przez żadną ze stron.

Powództwo należało oddalić, bowiem powód nie sprostał wykazaniu drugiej przesłanki, wynikającej z § 2. Z całokształtu materiału dowodowego, w tym przede wszystkim z przesłuchania samego powoda wynika, że w chwili śmierci ojca nie zamieszkiwał z nim stale pod adresem w G. przy ul. (...). Z jego zeznań wywodzić można, że jego centrum życiowe znajduje się w S.. Tam ma zakupione mieszkanie, tam zamieszkuje wraz z żoną, która także pracuje w tym kraju i to także w S. ich wspólna córka uczęszcza do szkoły. Powód rozlicza podatki wyłącznie w szkockim urzędzie skarbowym. Uzyskał nawet certyfikat rezydenta Wielkiej Brytanii. Przebywanie powoda w Polsce, jak także sam zeznał, miało miejsce w związku z pogarszającym się po śmierci matki stanem zdrowia ojca. Przesłuchiwany C. W. wskazywał, że jego ojciec w ostatnich latach cierpiał na depresję. Zeznał sam, że częściej przyjeżdżał kiedy ojciec żył, co implikuje przekonanie Sądu, że wizyty te nie były związane z prowadzeniem w Polsce centrum życiowego, ale zwyczajnie ze wspieraniem osoby bliskiej, która nie była objęta opieką podmiotów specjalistycznych. Bez znaczenie pozostaje to, że powód ciągle miał swój pokój, skoro córka Z. W. (1) rzadko go odwiedzała, był on samotnym wdowcem, a sam powód kiedy nocował, to robił to w ramach doraźnej opieki nad bliskim.

Całokształt materiału dowodowego doprowadził ponadto Sąd do wniosku, że ojca powoda Z. W. (1) łączył stosunek prawny z pozwaną Gminą G.. Z. W. (1) jeszcze przez 28 lat po zwolnieniu ze służby, aż do swojej śmierci, traktowany był jak najemca przedmiotowego lokalu, a co więcej, w piśmie z 25 stycznia 2016 roku Burmistrz G. wyszedł wobec niego z propozycją wykupu mieszkania i ruszenia ze związaną z tym ze stosowną procedurą. W świetle niespełnienia przesłanek z podstawy prawnej na którą powoływał się powód, zaznaczyć jedynie wypada, że do zawarcia umowy najmu per facta concludentia dochodzi, jeśli z zachowań obu stron wynika jednoznacznie, że uznają się za związane stosunkiem najmu, osoba zajmująca lokal opłaca czynsz najmu i wykonuje inne zobowiązania ciążące na najemcy, a właściciel pobiera czynsz najmu, udostępnia lokal do korzystania i wykonuje zobowiązania ciążące na wynajmującym. Bezsprzecznie, po ustaniu służby stosunek w jakim pozostał z pozwaną Gminą Z. W. (1), wyczerpuje znamiona dorozumianej umowy, na co słusznie zwrócił uwagę powód.

Niezależnie, wobec poczynionych ustaleń i niewyczerpania przesłanek przewidzianych w art. 691 k.c. Sąd nie mógł ustalić, że do stosunku najmu pomiędzy C. W. a Gminą G. doszło z mocy prawa.

O kosztach procesu w pkt II i III wyroku Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu, zgodnie z którą strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony. Wobec powyższego powód jako strona przegrywająca, zobowiązany jest zwrócić pozwanej Gminie G. oraz interwenientowi ubocznemu Skarbowi Państwa – Komendantowi Powiatowemu Policji w B. po stronie pozwanej Gminy G., poniesione przez nich koszty procesu. W przypadku pozwanej jak i interwenienta ubocznego koszty te wyniosły 270 zł z tytułu kosztów zastępstwa procesowego, ustalonych zgodnie z § 2 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych w zw. z art. 23 k.p.c.

Ponadto na rzecz pozwanej i interwenienta zasądzono koszty zastępstwa procesowego w wysokości po 120 zł w związku z postępowaniem zażaleniowym, ustalone na podstawie § 10 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych. Zgodnie z art. 108 § 1 zd. 1 k.p.c. sąd rozstrzyga o kosztach w każdym orzeczeniu kończącym sprawę w instancji, dlatego koszty te nie zostały zasądzone w postanowieniu wydanym przez Sąd Okręgowy w Opolu z 31 października 2024 roku w sprawie II Cz 617/24.

O odsetkach należnych od kwoty zasądzonej tytułem kosztów procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 ¹ zdanie pierwsze k.p.c., w myśl którego od kwoty zasądzonej tytułem zwrotu kosztów procesu należą się odsetki, w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia, którym je zasądzono, do dnia zapłaty. Stosownie do art. 98 § 1 ¹ zdanie trzecie k.p.c. o obowiązku zapłaty odsetek sąd orzeka z urzędu.

Brak było podstaw do nieobciążania powoda kosztami na zasadzie słuszności wynikającej z art. 102 k.p.c., gdyż strona pozwana jednoznacznie wyrażała swoje negatywne stanowiska wobec woli wstąpienia przez powoda i wykupu mieszkania po swoim ojcu, jeszcze na etapie postępowania przedprocesowego.

W pkt IV wyroku Sąd nakazał zwrócić Gminie G. 200 zł, jako nadpłatę opłaty od skargi na przewlekłość postępowania, która ostatecznie nie została wniesiona. Zgodnie bowiem z art. 80 ust. 1 ustawy z 28 lipca 2005 r o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, sąd z urzędu zwraca stronie różnicę między opłatą pobraną od strony a opłatą należną.